Dobre wieści dla konserwatorów skarbów architektury
Celem projektu ROCARE ("Roman cements for architectural restoration to new high standards") było przywrócenie tego dawnego materiału budowlanego do użytku, z wykorzystaniem nowoczesnych technik produkcji. Głównym przedmiotem prac były budynki z XIX i początków XX wieku oraz pewne elementy współczesnych budowli, takie jak tynki i podłogi o wysokim współczynniku dyfuzji. Naukowcy przeprowadzili badania laboratoryjne, aby lepiej poznać mechanizmy związane z uwadnianiem cementu oraz optymalne warunki przetwarzania i układania zaprawy. W ramach projektu starano się także zwiększyć potencjał rynkowy technologii cementu rzymskiego i wypromować go jako materiał budowlany. Cementy rzymskie były wytwarzane przy pomocy różnorakich metod, od małych pieców opalanych drewnem po przemysłowe wielkie piece obrotowe. Struktura cementu została przeanalizowana i wykorzystany do badań zapraw oraz badań prowadzonych na miejscu budowy. Wyniki tych analiz wykazały, że dla różnych sektorów rynku należałoby wytwarzać cementy rzymskie o różnych właściwościach, odpowiadających własnościom historycznym i spełniających standardy ROCARE. Partnerzy projektu opracowali także technikę pozwalającą na długotrwałe przechowywanie dezaktywowanej zaprawy w celu późniejszego wytwarzania ostatecznej. Następnie zwrócono się do jednej z firm z prośbą o opracowanie technologii wytwarzania fabrycznie mieszanych, dezaktywowanych zapraw. Ponadto, stworzono bazę danych właściwości różnych odmian zapraw z cementu rzymskiego, umożliwiającą porównywanie ich z innymi zaprawami wykorzystywanymi do konserwacji budynków. Opracowano i zweryfikowano europejskie normy w oparciu o nowe metody ustandaryzowanej produkcji pełnej gamy cementów rzymskich. Dane uzyskane w toku prac pozwoliły na stworzenie nowego standardu ROCARE dotyczącego cementu rzymskiego, a następnie upublicznienie go. Ważnym składnikiem zaprawy jest piasek, a uczestnicy projektu badali wpływ różnych frakcji piasku na właściwości zaprawy, szczególnie jeśli chodzi o kurczenie się. Opracowano zaprawy hybrydowe, łączące cement rzymski i różne postaci wapna. Analizowano także wpływ podłoża na jakość zaprawy, tak aby móc lepiej porównać zaprawę historyczną z zaprawą stosowaną do napraw. Partnerzy projektu badali również pęknięcia skurczowe, często występujące w zaprawach zabytkowych, i opracowali model do analizy zależności między swobodnym pękaniem a wytrzymałością na rozciąganie. Wyniki modelu sprawdzono w testach praktycznych. Badania uwodnienia i monitorowanie zasadowości pozwoliły na poznanie sposobu uwadniania różnych rodzajów cementu rzymskiego. W ramach ROCARE powstał podręcznik najlepszych praktyk w zakresie stosowania cementów rzymskich, który zamieszczono na stronie internetowej projektu. Podręcznik ten, wyjaśniający różne zastosowania technologii cementu rzymskiego, ma kluczowe znaczenie dla wprowadzenia produktu na rynek. Sukces projektu ROCARE pomoże nie tylko w ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy, ale także w tworzeniu miejsc pracy przy konserwacji, renowacji i odbudowie zabytkowych elewacji.
