Współwystępujące zaburzenia metaboliczne prowadzą do niewydolności serca
Rozkurczowa niewydolność serca (DHF) jest najczęstszym rodzajem niewydolności mięśnia sercowego, odznaczającym się alarmującym wskaźnikiem śmiertelności na poziomie 10%. Przyczyną jest pogorszenie funkcji komór serca podczas rozkurczu, a w przeciwieństwie do skurczowej niewydolności serca brak jest środków farmakologicznych, które pozwalałyby na poprawę rokowań czy złagodzenie objawów choroby. Rosnąca zachorowalność na DHF w krajach rozwiniętych dorównuje otyłości i cukrzycy typu 2. Z tego względu naukowcy uczestniczący w unijnym projekcie MEDIA (The metabolic road to diastolic heart failure) przyjęli hipotezę, że przyczyną DHF mogą być zaburzenia metaboliczne związane z otyłością, zespołem metabolicznym, insulinoopornością i cukrzycą typu 2. Uczeni założyli, że ogólnoustrojowy stan zapalny towarzyszący tym schorzeniom sprzyja odkładaniu się kolagenu w jelitach i wpływa na interakcję między komórkami śródbłonka małych naczyń krwionośnych mięśnia sercowego i kardiomiocytami, co prowadzi do ich hipertrofii. W materiale pobranym od pacjentów z DHF stwierdzono zapalenie małych naczyń mięśnia sercowego i dużą sztywność kardiomiocytów, co potwierdza przyjętą hipotezę. Badacze dowiedli też, że DHF może zostać wywołane w modelach zwierzęcych z zaburzeniami metabolicznymi. Sztywność kardiomiocytów przypisano zmianom białka w cytoszkielecie, uszkodzeniu oksydacyjnemu i efektom epigenetycznym. Zaobserwowano też nieprawidłowe odkładanie się kolagenu, wynikające z deregulacji przekazywania sygnałów w fibroblastach mięśnia sercowego. Profilowanie molekularne tkanek DHF wskazało na obecność mRNA lub miRNA o zróżnicowanej ekspresji, uczestniczących w metabolizmie i zapaleniu. Ponadto, biomarkery zapalenia, szczególnie cząsteczki przylegające do komórek śródbłonka, okazały się mieć wysoką wartość predykcyjną w zakresie rozwoju DHF u pacjentów ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zaburzeń metabolicznych. Z terapeutycznego punktu widzenia, naukowcy realizujący projekt MEDIA wytyczyli szlak w kierunku swoistego dla fenotypu leczenia chorych na DHF. Wyniki badań MEDIA dostarczają zupełnie nowych informacji na temat mechanizmów DHF i jednoznacznie dowodzą, że schorzenie to jest przejawem ogólnoustrojowego zapalenia wywoływanego przez współwystępujące zaburzenia metaboliczne. Ustalenia te mają daleko idące implikacje dla przyszłości leczenia DHF.
