Nowe spojrzenie na astrofizykę
Astrofizycy usiłują odkryć mechanizmy decydujące o tworzeniu się i ewolucji ciał niebieskich, takich jak gwiazdy i czarne dziury. Obiekty te zyskują masę poprzez grawitacyjne przyciąganie materii ze swoich środowisk. Ten fascynujący proces, znany jako akrecja, zwykle związany jest z dyskopodobną strukturą wokół ciała niebieskiego. Zrozumienie, w jaki sposób owe dyski działają, może dostarczyć odpowiedzi na wiele pytań w dziedzinie in astrofizyki. W ramach finansowanego ze środków UE projektu BEYOND-STANDARD-DISK ("Beyond the standard accretion disk model: Theoretical foundations and observational implications") opracowano dokładniejsze modele procesów rządzących dyskami akrecyjnymi. Zespół projektu, na podstawie wcześniejszych prac w tej dziedzinie, skupił się na opracowaniu ram teoretycznych, które włączają pola magnetyczne do samozgodnych modeli dysków. Przyjrzano się, w jaki sposób pola magnetyczne wpływają na turbulencję, która pozwala materii w dysku akrecyjnym wznosić się spiralnie w kierunku centralnych obiektów. Poprzez symulacje liczbowe i obliczenia matematyczne zespół projektu dokonał postępów w wielu dziedzinach w kierunku lepszego zrozumienia dynamiki pól magnetycznych w dyskach akrecyjnych wokół gwiazd i czarnych dziur. Kolejnym ważnym celem projektu było prześledzenie procesów transportowych w regionach niskiej gęstości dysków akrecyjnych, w których ma swoje źródło zaobserwowane promieniowanie nietermiczne. W tym zakresie zespół zbadał dynamikę plazmy na poziomie kinetycznym we współpracy z Grupą ds. astrofizyki obliczeniowej przy Instytucie Nielsa Bohra Uniwersytetu w Kopenhadze, w Danii. W oparciu o te koncepcje zespół przeprowadził także przełomowe studia zagadnienia rozcieńczonych plazm, badając nowe aspekty niestabilności magnetotermalnej (MTI) oraz niestabilności wyporu hydrostatycznego strumienia cieplnego (HBI), które odgrywają decydującą rolę w gromadzeniu się galaktyk. Mając do dyspozycji tak silny zbiór danych, zespół opublikował szereg prac, które przybliżyły społeczność naukową do zrozumienia dokładnej mechaniki dysków akrecyjnych. Z badań tych skorzysta wiele odłamów astrofizyki, co doprowadzi do stworzenia nowych modeli i wniosków dotyczących dysków akrecyjnych, tworzenia się planet oraz wpływu supermasywnych czarnych dziur na ewolucję galaktyki. Silny profil międzynarodowy tych zagadnień zwiększy konkurencyjność europejskiej przestrzeni badawczej (EPB) w fascynującej międzydyscyplinarnej dziedzinie astrofizyki teoretycznej.
