Leki przeciwnowotworowe w walce z chorobami zapalnymi
Mimo nasilonych prac autoimmunologiczne i przewlekłe choroby zapalne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, stanowią znaczące obciążenie społeczno-ekonomiczne. Obecnie dostępne możliwości leczenia są nadal bardzo ograniczone i mają poważne działania niepożądane, istnieje więc pile zapotrzebowanie na nowe strategie terapii. W tym celu zainicjowano finansowany przez UE projekt TARKINAID (Targeting Src-family tyrosine kinases in chronic autoimmune and inflammatory diseases), podczas którego badano inhibitory rodziny kinaz Src. Uczestniczą one w rozwoju i progresji guzów nowotworowych. Kinazy Src występują też w komórkach immunologicznych, a wstępne wyniki doświadczeń na zwierzętach sugerują, że mogą one uczestniczyć w rozwoju chorób zapalnych. Badacze zidentyfikowali szereg małych molekuł, będących inhibitorami Src o właściwościach przeciwzapalnych, oraz opracowali zestaw podobnych strukturalnie, potencjalnych leków. Okazały się one skuteczne w badaniach in vitro, hamując aktywację komórek immunologicznych i ograniczając odpowiedzi zapalne w większym stopniu niż znany inhibitor kinaz tyrozynowych, dasatynib. Wykazano w ten sposób wartość terapeutyczną tych substancji, które zostaną potencjalnie wykorzystane do prac klinicznych nad nowymi lekami. Co więcej, naukowcy zaprezentowali nieznane dotąd działanie czynnika przeciwbiałaczkowego dasatynibu w wielu modelach chorób zapalnych. Polega ono na zahamowaniu zapalenia stawów wywołanego kompleksem immunologicznym oraz ochronie przed wyniszczeniem tkanki płuc podczas ostrego uszkodzenia płuc i astmy. Konsorcjum badało też nowe funkcje szpikowych kinaz z rodziny Src: Hck, Fgr i Lyn w zaburzeniach na tle zapalnym. Dzięki tym pracom uzyskano ważną wiedzę mechanistyczną i odkryto szereg innych elementów późniejszych etapów szlaków sygnałowych tych kinaz. Podsumowując, działania w ramach projektu TARKINAID przełożą się na nowe podejście do leczenia przewlekłych chorób zapalnych i autoimmunologicznych. Nowe inhibitory kinaz Src mogą zostać wykorzystane jako doustne leki przeciwzapalne i zostanie złożony wniosek o ich ochronę patentową. Lepsze poznanie patogenezy chorób autoimmunologicznych i zapalnych przyczyni się do trafniejszego rozpoznawania i skuteczniejszego leczenia ich w przyszłości.
Słowa kluczowe
Niesteroidowe leki przeciwzapalne, autoimmunologiczne, reumatoidalne zapalenie stawów, inhibitor, kinaza Src, dasatynib
