Trwałe związki chemiczne w północnym Bałtyku
Projekt 'Atmospheric exchange of persistent chemicals in Bothnian Bay, northern Baltic Sea' (BAYEX) był poświęcony badaniu pestycydów chloroorganicznych (OCP), obecnie stosowanych pestycydów (CUP) I niektórym związkom organicznym bromu naturalnie występującym w powietrzu I wodzie. Okazało się, że związki takie jak pestycydy chloroorganiczne, obecnie stosowane pestycydy I związki organiczne bromu są przenoszone na bardzo duże odległości I osadzają się w Arktyce. Członkowie konsorcjum BAYEX dokonali pomiarów obciążeń w rejonie Zatoki Botnickiej w północnej Szwecji, na które wpływ wywarły sezonowe zmiany stężenia związków chemicznych w powietrzu, a także dotyczące wody, temperatury, pokrywy lodowej I produkcji pierwotnej. Wyniki tych badań zostały wykorzystane do ustalenia zasad monitorowania I badania procesów, co umożliwiło uzyskanie prognoz wpływu klimatu na przyszłe obciążenia toksycznymi związkami. Przeanalizowano próbki powietrza I wód powierzchniowych, koncentrując się na związkach docelowych, z których znaleziono wszystkie z wyjątkiem obecnie stosowanych pestycydów trifluraliny I chlorotanilu — nie można było dokonać pomiaru ich poziomu z powodu zakłóceń chromatograficznych. Stężenia wykryte przez naukowców wahały się pomiędzy poziomami ustalonymi na Oceanie Arktycznym I w regionie Wielkich Jezior w Ameryce Północnej. Wyniki badań dla powietrza były zgodne z pomiarami wykonanymi w stacjach monitorowania programu EMEP (European Monitoring and Evaluation Programme) na zachodnim wybrzeżu Szwecji I w arktycznej części Finlandii. Wyniki wykazały, że skumulowane osadzanie tych związków (opady, w tym suche) w zlewiskach rzek I ich transport poprzez odpływ wód może stanowić ważną drogę przedostawania się toksycznych środków chemicznych do Zatoki Botnickiej. Przeprowadzono również symulację komputerową, w której ustawiony został wzrost temperatury o 2 do 3 stopni Celsjusza, skutkujący stopnieniem pokrywy lodowej. W obszarze Zatoki Botnickiej symulacja przewidziała wzrost o 50–60% osadzania się I ulatniania większości związków chemicznych, głównie z powodu wydłużenia okresu, w którym zatoka nie jest skuta lodem. W ramach projektu BAYEX wykonano pierwsze pomiary poziomu pestycydów chloroorganicznych I związków organicznych bromu w powietrzu I wodach północnego Bałtyku I zbadano łączące je procesy wymiany. Informacje zdobyte dzięki projektowi BAYEX pozwolą naukowcom unijnym I szwedzkim oszacować poziomy tych substancji w opadach atmosferycznych I określić, w jaki sposób wpływa na nie kurcząca się grubość pokrywy lodowej I zmieniające się stężenie związków w powietrzu.