Unijni naukowcy prezentują strategię poprawy analizy wywiadowczej
Jeżeli kiedykolwiek zdarzyło się wam oglądać thriller z tajnymi agentami w roli głównej, to odnieśliście prawdopodobnie wrażenie, że oficerowie wywiadu są wzorem obiektywności, pragmatyzmu oraz przenikliwego i bezstronnego myślenia. Jednak tak naprawdę nawet najlepiej wytrenowany i doprowadzony do perfekcji mózg agenta wywiadu nadal jest mózgiem człowieka. Jako taki jest podatny na wpływy, które mogą go kierować ku nieprzemyślanym decyzjom – określanym mianem „błędów poznawczych”. Partnerzy projektu RECOBIA, którego konferencja zamykająca odbyła się w ubiegłym tygodniu w Brukseli, dążyli do przestudiowania i oceny błędów poznawczych, zbadania ich oddziaływania na praktykę analizy wywiadowczej i opracowania strategii minimalizujących ich oddziaływanie. Wypowiadając się na konferencji, koordynator projektu RECOBIA, Frederik Schumann z CEIS, zdefiniował błędy poznawcze jako „psychologiczne zniekształcenia powstające w następstwie kierowania się praktycznymi zasadami, które zasklepiają nasze kognitywne przetwarzanie informacji”. Jednym z przykładów błędu poznawczego może być nasza tendencja do ufania informacji podawanej przez „starszego naukowca rasy białej”, niezależnie od tego, czy jego wiedza ekspercka ma związek z rozwiązywanym przez nas konkretnym problemem. Kolejnym jest „błąd przyzwyczajenia” – nasza tendencja do większego ufania informacjom podawanym przez osobę, którą wcześniej spotkaliśmy aniżeli przez osobę, której nie znamy. Schumann opowiedział o prowadzonych przez ostatnie trzy lata przez dziewięciu partnerów RECOBIA pracach nad strategiami, które mają ostatecznie pomóc w zmniejszaniu oddziaływania błędów poznawczych na wywiad, aby podnieść jakość pracy w terenie. Zasadniczym krokiem w procesie RECOBIA było zidentyfikowanie siedmiu Kluczowych Zadań Wywiadowczych (KIT) przeprowadzanych na co dzień przez agentów wywiadu pracujących w terenie. Następnie KIT zostały poddane szczegółowej analizie, aby zidentyfikować i udokumentować 28 błędów poznawczych, na które oficerowie wywiadu mogą być narażeni w swojej pracy. Zespół RECOBIA zaprezentował te koncepcje w formie 40 konkretnych sytuacji, które obrazują oddziaływanie błędów poznawczych i ich skutki. Zidentyfikowane KIT, błędy poznawcze i konkretne sytuacje posłużyły za podstawę przedstawionego na konferencji scenariusza RECOBIA. Na przykładzie fikcyjnego oficera wywiadu o imieniu Peter i incydentu granicznego między nieistniejącymi Syldawią i Bordurią, scenariusz przedstawia, jak błędy poznawcze pojawiają się w toku wymyślonej sytuacji wywiadowczej i w jaki sposób strategie minimalizujące RECOBIA, również zaprezentowane na konferencji, mogą zostać wykorzystane do poprawy sprawności analityków wywiadu. Jak zauważył Frederik Schumann: „Rozpoznawanie sytuacji, w których mogą pojawiać się błędy poznawcze oraz znajomość i stosowanie strategii minimalizujących leży w ogólnym interesie każdego oficera wywiadu”. Zespół RECOBIA zdecydowanie podkreślił, że wszystkie wyniki projektu zostały wypracowane wspólnie z użytkownikami końcowymi w czasie sześciu warsztatów. Łącznie ponad 100 użytkowników końcowych, reprezentujących 21 agencji krajowych i pięć instytucji europejskich, wzięło udział w jednym lub kilku warsztatach, w ramach których zadawali pytania, wnosili swoje uwagi i ostatecznie zatwierdzili dorobek badawczy RECOBIA. Projekt zakończy się 31 stycznia, ale zespół stanowczo obstaje przy stanowisku, że potrzebne są dalsze prace w tym zakresie. Naukowcy są przekonani, że kolejne, naturalne kroki to między innymi wykorzystanie ustaleń poczynionych w toku projektu do opracowania narzędzi i sesji szkoleniowych w zakresie rozwiązań dostosowanych do konkretnych potrzeb organizacji wywiadowczych. Ponadto zespół RECOBIA zauważa, że potrzebne są prace w dziedzinie socjologicznych błędów poznawczych. Więcej informacji: RECOBIA https://www.recobia.eu/home
Kraje
Francja