Ujarzmianie natury na rzecz zrównoważonego i wydajnego rolnictwa
Impulsem do rozpoczęcia prac w 2013 r. nad projektem LIBERATION było przekonanie, że nakłady rolnicze, takie jak pestycydy i nawozy, są nie tylko potencjalnie szkodliwe dla zdrowia człowieka i środowiska, ale również zbędne. Zamiast nich potrzebne jest lepsze zrozumienie, w jaki sposób usługi ekosystemowe – naturalne procesy, takie jak cykle owadów zapylających i składników pokarmowych – mogą przynieść pożytek społeczności rolniczej, zarówno pod względem środowiskowym, jak i gospodarczym. Kolejnym długofalowym celem projektu jest po prostu podkreślenie roli – a co więcej wartości – tych usług ekosystemowych w produkcji żywności. Zespół ma nadzieję, że badania naukowe będą w stanie uchwycić w przyszłości prawdziwą wartość usług ekosystemowych i ująć je w przyszłych modelach zrównoważonego rolnictwa. Realizacja projektu rozpoczęła się od opracowania znormalizowanej metodologii oceny, monitorowania i ilościowego określania wartości ekonomicznej usług ekosystemowych w rolnictwie. Celem była możliwość bardziej precyzyjnego porównywania zrównoważenia poszczególnych praktyk rolnych. Za pomocą tego podejścia modelującego, zespół przeanalizował praktyki zarządcze w gospodarstwach rolnych w półnaturalnych siedliskach, aby ocenić, które metody najlepiej optymalizują zarówno plony, jak i dochody gospodarstw. Doprowadziło to do wielu kluczowych ustaleń. Zespół odkrył na przykład, że niehandlowe usługi ekosystemowe, takie jak biologiczne zwalczanie szkodników i mineralizacja azotu w rolnictwie, zapewniają wyższą wartość ekonomiczną na skalę globalną w porównaniu do obecnego kosztu pestycydów i nawozów. Ponadto zwiększając udział tych usług ekosystemowych, rolnicy zyskują możliwość lepszego zrównoważenia swoich praktyk rolnych. W jednym z doświadczeń oceniono oddziaływanie wysokiego i niskiego stężenia azotu nieorganicznego oraz owadów zapylających na plony rzepaku. Korzystny wpływ zapylania przez owady na zbiory wydawał się wzrastać wraz ze spadkiem stężenia azotu. Zespół odnotował, że w niektórych regionach można zaobserwować krótkoterminowy spadek produkcji. Dlatego też mogą być potrzebne zachęty rynkowe, aby skompensować rolnikom wszelkiego rodzaju krótko- i średnioterminową utratę dochodów, która jest następstwem stosowania praktyk wykorzystujących usługi ekosystemowe. Niemniej w perspektywie długoterminowej, praktyki, które umacniają usługi ekosystemowe pomogą w optymalizacji zarówno produkcji, jak i zrównoważenia gospodarstw. Metodologia przyjęta w projekcie wraz z kluczowymi ustaleniami zostanie przedstawiona w formie zaleceń dotyczących zarządzania i polityki. Istnieje nadzieja, że dalsze badania będą również w stanie wykorzystać te dane oraz że metodologia i ustalenia znajdą zastosowanie w innych częściach świata. Nie ma wątpliwości, że rolnictwo na całym świecie musi znaleźć zrównoważone rozwiązania, aby wyżywić szybko rosnącą populację – dodatkowe 2 miliardy osób do wyżywienia do roku 2050. Partnerzy projektu LIBERATION, którego zakończenie zaplanowano na styczeń 2017 r., mają nadzieję wnieść wkład w poszukiwania rozwiązań i wywrzeć wpływ na sposób, w jaki produkcja żywności będzie zorganizowana w przyszłości. Więcej informacji: LIBERATION http://www.fp7liberation.eu
Kraje
Niderlandy