Skuteczność zaawansowanej techniki obrazowania artefaktów kulturowych dowiedziona
Zespół finansowanego ze środków UE projektu TISCH wykazał, że obrazowanie terahercowe i spektroskopia mogą posłużyć za skuteczne, nieniszczące i nieinwazyjne narzędzie do pozyskiwania i analizowania obrazów ukrytych cech dzieł sztuki. Dzięki stypendium podoktorskiemu Marie Curie, dr Bianca Jackson z Uniwersytetu w Reading, Zjednoczone Królestwo, mogła wykorzystać tę technikę do zbadania warstw farby, wykrycia defektów strukturalnych ceramiki oraz do zobrazowania struktury fizycznej obrazów i manuskryptów. „Instytucje prowadzące badania nad dziedzictwem kulturowym nie dysponują znaczącą pulą dodatkowych środków na powstające technologie, ale tworzą je w pełni oddani ludzie, którzy chętnie dyskutują o tym, w jaki sposób technologia może służyć lepszemu poznaniu tajemniczej Mony Lisy albo sprawdzaniu, czy w sarkofagu została złożona królowa Nefertiti” – zauważa Jackson. „Zatem jednym z najlepszych sposobów obniżania kosztów i zwiększania dostępności technologii terahercowej jest otwieranie nowych i interesujących obszarów badań stosowanych”. W ciągu ostatnich 15 lat nastąpił wykładniczy rozwój technologii terahercowej i badań stosowanych wraz z towarzyszącym im rosnącym zainteresowaniem sektora farmaceutycznego, biomedycznego i bezpieczeństwa oraz przemysłu lotniczego i kosmonautycznego. „W USA tragedie takie jak zamach z 11 września 2001 roku czy katastrofa promu Columbia skutkowały ogromnym napływem środków na badania naukowe, wzmacniając tę wzrostową tendencję” – wyjaśnia Jackson. Jednak koszty systemów terahercowych są nadal znacznie wyższe w porównaniu do innych, ugruntowanych technologii i z tego właśnie powodu nieodzowne jest prowadzenie dalszych badań stosowanych. Co więcej spektroskopia terahercowa znajduje zastosowanie w dziedzictwie kulturowym zaledwie od pięciu lat, przez co jej użyteczność w konserwacji nie została jeszcze w pełni wykazana. W tym celu Jackson zbadała ściany kilku europejskich kościołów w Anglii, Francji i na Łotwie, gdzie wielowiekowe malowidła są ukryte pod wieloma warstwami tynku i zwykłej farby. „Zastosowaliśmy system terahercowy w domenie czasu, którego impulsy umożliwiły nam oddzielenie sygnałów warstwy górnej od tych znajdujących się poniżej” – wyjaśnia. „Dzięki temu mogliśmy odkryć rysunki znajdujące się na ścianach pokrytych całkowicie białą farbą”. Jackson zeskanowała także przysłoniętą przez skały osadowe paleolityczną akwafortę ścienną ptaka oraz zbadała materiały do konserwacji obiektów dziedzictwa kulturowego, które można bezpiecznie zastosować w celu wzmocnienia sygnału i wyciszenia szumów z obrazu terahercowego. „Niedawno rozpoczęliśmy współpracę z muzeum Tate w zakresie diagnozowania za pomocą obrazowania terahercowego uszkodzeń szkliwa ceramicznego rzeźb ustawionych na wolnym powietrzu i narażonych na działanie deszczu” – dodała. „Choć prace nad projektem TISCH dobiegają końca, jestem niezwykle entuzjastycznie nastawiona do owoców naszej współpracy z Tate”. Jackson jest przekonana, że projekt TISCH stanowi krok naprzód, obok podobnych projektów poświęconych dziedzictwu kulturowemu, które są teraz podejmowane. „Z budżetu programu ‘Horyzont 2020’ finansowany jest obecnie projekt IPERION CH, za pośrednictwem którego prowadzony jest wspaniały program o nazwie MOLAB (skrót od mobilnego laboratorium), który przyjmuje propozycje badań nad dziedzictwem kulturowym prowadzonych za pomocą przeróżnych, zaawansowanych technologii diagnostycznych” – informuje. „Ostatnio dodana została spektroskopia terahercowa w domenie czasu i obrazowanie. Zachęcam zainteresowanych konserwatorów do ubiegania się o dostęp do MOLAB i oferuję swoją pomoc”. Więcej informacji: Witryna Uniwersytetu w Reading
Kraje
Zjednoczone Królestwo