Odkrycie starożytnych miast w Kambodży za pomocą helikopterów wyposażonych w lasery
Australijski archeolog, dr Damian Evans, którego prace finansowane są w ramach projektu CALI (Cambodian Archaeological Lidar Initiative), stwierdził, że odkrycie może zmienić sposób, w jaki historycy i archeologowie postrzegają utracone kultury i przetasować kluczowe założenia dotyczące historii Azji Południowo-Wschodniej. Odkrycia, poczynione dzięki powietrznej technologii skaningu laserowego, zostały w całości zaprezentowane w poniedziałek, 13 czerwca 2016 r. w Królewskim Towarzystwie Geograficznym w Londynie, a także opublikowane w renomowanym czasopiśmie Journal of Archaeological Science. Świątynia Angkor Wat w kompleksie Angkor w Kambodży – jeden z najpopularniejszych celów turystycznych, ujęty na liście światowego dziedzictwa UNESCO – przyciąga do tego kraju rok rocznie tysiące zwiedzających. Kompleks, uznawany za jedno z najrozleglejszych osiedli miejskich z czasów preindustrialnych, posiada wysoce złożony system nawadniania. Upadek Angkoru, jako części większego Imperium Khmerskiego, na przestrzeni XV w. od dawna fascynował archeologów. Lidar w akcji Nowo odkryte miasta, liczące sobie od 900 do 1 400 lat, zakopane głęboko pod dnem lasu tropikalnego, zostały ujawnione za pomocą laserów zwanych lidarami, które wysyłają impulsy z pokładu helikoptera na ziemię, umożliwiając uzyskanie niezwykle szczegółowego obrazu jej powierzchni. Powietrzne skanery laserowe, potrafiące przeniknąć gęste sklepienie dżungli, umożliwiły także zidentyfikowanie dużej liczby wzorów geometrycznych utworzonych z nasypów ziemnych, które – jak przypuszcza dr Evans – mogły być ogrodami. W celu przeprowadzenia badań, pilot helikoptera stosuje się do przyjętych wcześniej założeń dotyczących wysokości, toru i prędkości lotu. Powietrzny skaner laserowy wysyła w czasie lotu ponad 16 wiązek laserowych na metr kwadratowy terenu. Czas, jaki potrzebny jest na powrót impulsu laserowego do czujnika, odpowiada wzniesieniu każdego poszczególnego punktu powierzchni. Zebrane dane są następnie przesyłane do komputera, który tworzy model 3D na podstawie informacji pozyskanych w czasie lotów. Aby wykluczyć z danych sztuczne obiekty i naturalne listowie, wszelkie nagłe zmiany w wysokości gruntu są mapowane, a technicy dysponujący modelami terenu dostrajają progi w trakcie przetwarzania tych punktów danych. Po ukończeniu model jest przekazywany archeologom, którym kompletna analiza i przekształcenie go na mapy może zabrać całe miesiące. Poznawanie starożytnego Imperium Khmerskiego Ogromne ilości danych zgromadzone w ramach projektu CALI pozyskane zostały ze skanów wykonanych w 2012 r., które potwierdziły istnienie Mahendraparvata – starożytnego miasta nieopodal Angkor Wat. Aczkolwiek dopiero po analizie wyników szerzej zakrojonych badań w 2015 r. unaoczniły skalę nowych osiedli. Pośród nowo opublikowanych skanów znalazła się szczegółowa mapa ogromnego kompleksu miejskiego otaczającego kamienną świątynię Preah Khan Kompong Svay, szereg stanowisk do wytapiania żelaza, datujących się na epokę Angkoru oraz nowe informacje na temat złożonego systemu kanałów wodnych, które zapewniały nawadnianie regionu. Nowe dane odwzorowują także pełną rozpiętość Mahendraparvata, co znacznie zwiększy precyzyjność przyszłych wykopalisk i zmniejszy ich czasochłonność. Dr Evans potwierdził, że w nadchodzących miesiącach opublikowane zostaną kolejne mapy tego regionu. Jedno z najbardziej uderzających odkryć, jakie przynosi dorobek CALI, dotyczy ujawnienia dowodów na duże skupiska ludzi osiedlonych wokół wszystkich starożytnych kompleksów świątyń khmerskich, co potencjalnie czyni je największymi aglomeracjami miejskimi w XII w., kiedy to Imperium Khmerskie osiągnęło swój punkt kulminacyjny. Po upadku imperium, historia Kambodży jest zasadniczo postrzegana jako pasmo strat, wycofania i nieobecności, bowiem region zdominowany został przez inne mocarstwa. Archeologowie i historycy mają teraz jednak nadzieję, że ustalenia CALI wskazujące na tak intensywną urbanizację pozwolą ustalić, na ile ta tradycyjna interpretacja historii jest trafna. Okres określany zazwyczaj mianem „kambodżańskiego wieku ciemnego” może okazać się tak naprawdę znacznie bardziej różnorodny i tętniący życiem niż dotychczas sądzono. Eksperci zasadniczo zgadzają się, że ustalenia CALI w Kambodży są najbardziej znaczącymi odkryciami archeologicznymi ostatnich lat, a technologia LIDAR jest cennym, nowym narzędziem w rękach archeologów dążących do lepszego poznania dawno minionych i zaginionych cywilizacji. Więcej informacji: witryna projektu
Kraje
Francja
