Laserowo czyste okna
Badacze ustalili, że lasery to urządzenia nadające się do wykorzystania przy pracach konserwatorskich i renowacji okien witrażowych, pod warunkiem precyzyjnego dobrania odpowiednich warunków naświetlania do każdego z nich z osobna. Szczególne ustawienia lasera mogą być niezbędne przy różnego rodzaju uszkodzeniach spowodowanych działaniem światła słonecznego, wody, wiatru, kurzu, zmian temperatury oraz zanieczyszczeń powietrza. Prace prowadzono w ramach projektu "Laser technologies in the analysis, conservation and restoration of historic stained glass windows" (LASERGLASS). Wymagały one gruntownego przebadania interakcji zachodzących pomiędzy skorodowanym szkłem oraz wiązkami laserowymi przy uwzględnieniu różnych parametrów, takich jak długości fali i częstotliwości. Zgodnie z oczekiwaniami celem było opracowanie najlepszej metody czyszczenia bezcennych okazów europejskiego dziedzictwa kulturowego bez uszczerbku dla nich. Naukowcy badali historyczne okna witrażowe z różnych epok i z różnych miejsc Polski, by sprawdzić, czy czyszczenie laserem okaże się skuteczne. Prace przeprowadzane na próbkach modelowych oraz na samych oknach wykazały, że naświetlanie pojedynczym impulsem lasera Nd:YAG może z powodzeniem usunąć warstwy zanieczyszczeń i rdzy. W jednym z polskich kościołów witraże pokryte były warstwami produktów korozji. Drugi panel witrażowy z innego miejsca pokryty był osadem korozyjnym, a także warstwami brudu oraz polimerów. Trzeci fragment, będący bezbarwnym elementem większego witrażu, pokryty był cienką warstwą ciemnego nalotu. Laser Nd:YAG okazał się skuteczny w każdym z tych przypadków. Po naświetlaniu zastosowano zbiór zaawansowanych narzędzi laboratoryjnych w celu przeanalizowania wyników. Uczestnicy projektu LASERGLASS wykazali, że o sukcesie decyduje przeprowadzenie z wyprzedzeniem szczegółowej oceny warunków naświetlania w każdym przypadku z osobna oraz kontrolowanie na bieżąco procesu naświetlania. Witraże są niezastąpioną częścią europejskiego dziedzictwa i wyniki badań znacząco przyczynią się do ochrony tych zabytków. Prace te mogą przynieść korzyści pracownikom muzeów, rzemieślnikom oraz osobom odpowiedzialnym za konserwację budynków kościelnych, natomiast ogół społeczeństwa będzie mógł podziwiać wspaniałą grę światła wpadającego przez świeżo wyczyszczone okna.
