Nieinwazyjne metody terenowych badań archeologicznych
W wyniku prac terenowych oraz zbierania i przetwarzania danych, w projekcie RADIO-PAST uzyskano cenną wiedzę i wypracowano nowe narzędzia wspomagające sprawniejsze zarządzanie dziedzictwem kulturowym. Naukowcy przeprowadzili szereg działań naukowych i eksperymentów w "otwartym laboratorium" znajdującym się w rzymskiej osadzie Ammaia w sercu Portugalii. Inne projekty terenowe przeprowadzone w Europie wykorzystano jako bazę referencyjną do badań porównawczych związanych z kontekstem historycznym i uwarunkowaniem geograficznym. Stanowiska tych badań znajdują się w Grecji, Francji, we Włoszech i w Austrii. W ramach tych projektów złożone z siedmiu partnerów konsorcjum zajmowało się technikami badań terenowych oraz nowymi kierunkami przetwarzania, modelowania i trójwymiarowej wizualizacji danych oraz prezentacji stanowisk. Przeprowadzone zostały pełne badania geofizyczne i teledetekcja stanowiska Ammaia, a także szereg testów badających różne podejścia badawcze oraz gromadzenie wzorców ("ground truthing"). Wyniki badań porównawczych posłużyły za podstawę propozycji wskazówek metodologicznych dotyczących nieniszczących badań dużych stanowisk. Działania w ramach projektu obejmowały szkolenia, międzynarodowe fora oraz organizację dwóch międzynarodowych kolokwiów poświęconych nieniszczącym metodom badawczym. Materiały naukowe są dostępne w multimedialnej witrynie internetowej projektu RADIO-PAST. Zespół opracował także innowacyjne sposoby wizualizacji danych badań. Obejmują one cyfrowe rekonstrukcje, wizualizacje oraz materiały wideo całej osady Ammaia, a także kilka z poddanych badaniom stanowisk osadniczych we Włoszech i w Austrii. Aby zweryfikować potencjał integracji wewnętrznych ekspozycji muzealnych w przestrzeniach zewnętrznych, do prezentacji stanowisk portugalskich, włoskich i austriackich wykorzystano materiały dydaktyczne oraz muzealny pakiet wystawowy. Inne osiągnięcia to m.in. publikacja "Przewodnika po dobrych praktykach" w dziedzinie badań nieniszczących. Dotyczy on dużych i złożonych stanowisk archeologicznych w całej Europie. Na stronie internetowej dostępny jest także film instruktażowy pokazujący, jak można skutecznie stosować nieniszczące metody badań na złożonych stanowiskach archeologicznych. Ponadto w projekcie RADIO-PAST opracowano i sfinalizowano model badań i zarządzania kulturowego opuszczonymi dużymi i kompleksowymi stanowiskami. Wyniki tego projektu mają wpłynąć na zarządzanie dziedzictwem i zasobami kulturowymi oraz ekspozycjami muzealnymi i wystawami w miejscu stanowisk. Zaproponowane wytyczne będą użyteczne dla decydentów oraz stosownych władz, ponieważ ułatwią podejmowanie decyzji dotyczących strategii ochrony zabytków. Sukces projektu RADIO-PAST oznacza także szerszy publiczny dostęp do wiedzy archeologicznej.
Słowa kluczowe
Podejście nieniszczące, stanowisko archeologiczne, dziedzictwo kulturowe, badanie terenowe, geofizyczny, ekspozycja muzealna
