Udoskonalona ocena ryzyka dotyczącego gleb skażonych metalami ciężkimi
Obecnie stosowane proste metody ekstrakcji metali ciężkich nie umożliwiają określenia, jaka część obecnego metalu może faktycznie zostać przeniesiona do roztworu wodnego w postaci jonowej. Prawdziwszym wskaźnikiem zagrożenia nie jest całkowite stężenie w glebie, tylko ta właśnie część labilna (nietrwała), której proporcje mogą być bardzo różne w zależności od wielu czynników. Ponieważ niektóre metale ciężkie są toksyczne nawet w niewielkich dawkach, dokładna ocena ilościowa ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa. Projekt MEDEA uruchomiono z pomocą wsparcia UE w celu zbadania potencjału wykorzystania jednej z najbardziej zaawansowanych współczesnych metod, jaką jest metoda rozcieńczania izotopów (ID). Naukowcy zastosowali metodę ID do różnych typów skażonych gleb w dwóch regionalnych studiach przypadku. Dodatkowo sprawdzano skuteczność metody ID przy ocenie stężenia labilnych metali ciężkich w popiele lotnym powstającym podczas spalania węgla (pyle piecowym). Badania skoncentrowano na ołowiu, cynku i kadmie. Dorzecze Rookhope było miejscem wydobycia ołowiu już w czasach rzymskich. Badacze zidentyfikowali najlepszy model wchłaniania ołowiu przez trawy i wrzosy, wykazując przy tym, że kontrolowane wypalanie wrzosowisk jest metodą recyklingu ołowiu w obiegu roślinno-glebowym. Wyniki projektu MEDEA będą szczególnie istotne dla właścicieli swobodnie wypasanego bydła oraz hodowców głuszców. Zanieczyszczenia w dorzeczu rzeki Trent pochodzą również z oczyszczalni ścieków, elektrowni, spalania benzyny ołowiowej i innych źródeł. Badacze potwierdzili zalety przewidywania stężenia metali w roztworze na podstawie pomiaru puli metali labilnych. Co ciekawe, pomimo obowiązującego od 2000 r. zakazu stosowania benzyny ołowiowej stężenie odłożonego w niektórych glebach ołowiu z benzyny jest nadal wysokie. Projekt MEDEA stanowił pierwszą próbę zastosowania metody rozcieńczania izotopów do oceny reaktywności pierwiastków w odpadach przemysłowych, między innymi w popiołach lotnych. Reaktywność metali okazała się minimalna, a procesy erozyjne nie miały znaczącego wpływu na labilność. Stwierdzono, że ekstrakcja metodą EDTA stanowi prosty, szybki i opłacalny analog szacowania labilności metali w odniesieniu do testów metodą ID. Projekt MEDEA dostarczył ważnych informacji na temat czynników wpływających na labilność i reaktywność metali ciężkich w glebie i popiołach lotnych. Metale ciężkie stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia publicznego, a wyniki projektu MEDEA mogą się przyczynić do zmniejszenia związanego z nimi ryzyka.
