Niebieskie okrzemki szansą dla sektora produkcji skorupiaków
Uczestnicy projektu BIOVADIA (Biodiversity and valorisation of blue diatoms) badali biologię i bioróżnorodność niebieskich okrzemek, jednego z rodzajów mikroglonów. Naukowcy zbadali ich specyficzne niebieskie pigmenty, a także ich taksonomię, skupiając się na ich położeniu w rodzaju Haslea. Haslea ostrearia, pierwsze niebieskie okrzemki, jakie opisano, są dobrze znane ze swojego rozpuszczalnego w wodzie pigmentu, marenniny, odpowiedzialnego za zielone zabarwienie ostryg. Oprócz zmieniania koloru ostryg, zabarwienie sprawia też, że ich mięso jest słodsze i smaczniejsze. Owocem tego zjawiska są słynne szmaragdowe ostrygi z zachodniej Francji, o dużym znaczeniu ekonomicznym dla regionu. Partnerzy projektu zebrali i zidentyfikowali niebieskie okrzemki z różnych obszarów geograficznych. Znaleziono nowe gatunki tych okrzemek dzięki zastosowaniu morfometrii (analizy ich budowy) oraz genetycznych markerów molekularnych. Uczeni zbadali także, w jaki sposób fizjologia okrzemek dostosowała się do środowiska, a także ich cykl życia i sposób rozmnażania się. Po zebraniu i wyizolowaniu odmian niebieskich Haslea, zostały one scharakteryzowane w drodze porównania morfologii ich krzemionkowej ściany komórkowej (skorupki), widma ultrafioletowe i światła widzialnego ich pigmentów i sekwencji kilku markerów genetycznych z ich genomu plastycydu, mitochondrum i jądrowego. Informacje te doprowadziły do odkrycia czterech nowych gatunków niebieskich Haslea, jednego w Morzu Śródziemnym (H. provincialis), dwóch na Wyspach Kanaryjskich (H. silbo sp. nov. i H. acoran sp. Nov.) i jednego w Morzu Jawajskim (Haslea sp.). Konsorcjum udoskonaliło też metody ekstrakcji i oczyszczania niebieskiego pigmentu. Przeprowadzono badanie ich właściwości biologicznych (przeciwutleniających, antyproliferacyjnych), aby lepiej poznać te niezwykłe cząsteczki biologiczne oraz możliwości ich komercyjnego wykorzystania. Wykazano, że marennina hamuje rozwój patogenicznych bakterii morskich Vibrio splendidus i zwiększa przeżywalność larw omułka jadalnego Mytilus edulis i małża Placopecten magellanicus, które są narażone na działanie tego patogenu. Ma to ogromne znaczenie dla zrównoważonej akwakultury, z uwagi na ograniczenie potrzeby podawania profilaktycznych antybiotyków, co stanowi problem środowiskowy dotyczący w szczególności intensywnej akwakultury. Projekt BIOVADIA pomoże naukowcom w dokładniejszym zrozumieniu pigmentów, takich jak marennina oraz niebieskich okrzemek. Oznaczać to będzie lepszą hodowlę zielonych ostryg i zwiększenie ich roli w gospodarce Europy. Ponadto, koneserzy będą mogli nadal cieszyć się ich wybornym smakiem.
Słowa kluczowe
Zielone ostrygi, BIOVADIA, niebieskie okrzemki, Haslea ostrearia, marennina, morfometria, genetyczne markery molekularne, skorupka, Vibrio splendidus
