Ekonomia raf koralowych: wartość, narażenie i zagrożenie
Około 60% raf koralowych znajduje się w wodach należących do krajów rozwijających się, a blisko 6 milionów mieszkańców tych państw potrzebuje ich usług ekosystemowych do przeżycia. W jednym z unijnych projektów podjęto próbę zrozumienia wpływu globalnego ocieplenia na rafy koralowe oraz ludzkie działania podejmowane ex-ante i ex-post. W ramach projektu "Risks of global warming: The case of coral reef ecosystems in developing countries" (BIOCORE) badano skutki społeczno-ekonomiczne ważnych siedlisk morskich, którym zagraża zmiana klimatu. W projekcie opracowano bazę danych dotyczących raf koralowych, opracowano wskaźnik narażenia oraz oszacowano zdolność użytkowników do zapłaty (wraz ze sposobem postrzegania, wartościami i intencjami) za programy odbudowy raf i/lub morskich obszarów chronionych (MAP) w krajach rozwijających się, którym zagrażają skutki zmiany klimatu. Uczeni stworzyli globalną bazę danych dotyczących badań nad szacowaniem wartości rekreacyjnej raf koralowych, w których zidentyfikowano kluczowe czynniki społeczno-gospodarcze wpływające na korzyści ekonomiczne. Wskaźnik narażenia pozwolił na ocenę wpływu wzrostu temperatury na obszary bogate w koralowce w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się. W podejściu tym uwzględniono czynniki dotyczące potencjału i podatności, jak i narażenia oraz zidentyfikowano Australię jako kraj mniej narażony od Indonezji, Tajlandii i Chin. Partnerzy projektu przeprowadzili badanie ankietowe wśród użytkowników rekreacyjnych, w którym oceniono wartości, sposób postrzegania i intencje, aby wykorzystać je w programie zarządzania rafami koralowymi, którym zagrażają zmiany klimatu. Wyniki pokazują, że istnieje poparcie społeczne i ekonomiczne dla odbudowy raf koralowych i zakładania MPA. Wartość ekonomiczną programu odbudowy rafy po wyblaknięciu oszacowano na 40 USD/ha w przypadku obszarów o dużej powierzchni raf oraz 95 USD/ha w przypadku obszarów o małej powierzchni raf. Użytkownicy wyrazili gotowość zapłaty 13 USD za nurkowanie ponad opłatę w wysokości 10 USD za wstęp do MPA w krajach rozwijających się po blaknięciu koralowców. Potrzebne są szerzej zakrojone działania łagodzące/adaptacyjne na poziomie lokalnym, regionalnym i globalnym, szczególnie w przypadku obszarów bardziej zagrożonych o mniejszej powierzchni koralowców w krajach rozwijających się. Brak działań na tych obszarach będzie skutkować wyższymi kosztami ponoszonymi przez społeczności, jeżeli programy zarządzania rafami nie będą uwzględniać czynników społecznych, ekonomicznych i ekologicznych. W projekcie BIOCORE ustalono, że kraje rozwijające się tym razem lepiej radzą sobie z wyznaczaniem priorytetów programów ochrony raf koralowych. Wyniki prac prowadzonych w projekcie BIOCORE pomogą decydentom, zarządcom i naukowcom w ocenie działań społecznych, ekonomicznych i ekologicznych potrzebnych do odbudowy raf oraz umocnienia ich w kontekście zmiany klimatu.
Słowa kluczowe
Rafy koralowe, ekosystemy, kraje rozwijające się, globalne ocieplenie, blaknięcie koralowców, morskie obszary chronione, odbudowa raf koralowych