Czynnika odpowiadające za pękanie skorupy ziemskiej podczas ogromnych wstrząsów sejsmicznych
Z punktu widzenia geologii, ogromny uskok tektoniczny powstaje, gdy następuje subdukcja płyty oceanicznej pod inną płytę oceaniczną lub kontynentalną. Ogromne trzęsienia ziemi (ang. megathrust earthquake) są silniejsze niż jakiekolwiek inne wstrząsy sejsmiczne. Jednakże, niektóre z nich powodują spękania tylko na ograniczonym obszarze, co oznacza mniejsze zniszczenia. Przyczyną są najprawdopodobniej czynniki strukturalne w płytach subdukujących i nasuwczych. Celem finansowanego ze środków UE projektu "Controls on megathrust earthquake segmentation" (QUAKESEG) było zbadanie stref subdukcji i czynników wpływających na spękania podczas ogromnych trzęsień ziemi. Zespół przeanalizował dane z trzech stref subdukcji, aby udokumentować zmiany strukturalne w górnej i dolnej płycie oraz ich wpływ na trzęsienia ziemi. Realizacja projektu QUAKESEG trwała dwa lata i zakończyła się w kwietniu 2014 r. Uczestnicy projektu dokonali przeglądu piśmiennictwa dotyczącego wcześniejszych ogromnych trzęsień ziemi. Następnie zebrali i przeanalizowali potrzebne dane geofizyczne, w tym dotyczące odbicia sejsmicznego i pomiarów batymetrycznych. Analiza ta ujawniła zmiany struktury płyt, które mogą potencjalnie ograniczać pękanie i które miały istotne znaczenie w dwóch niedawnych trzęsieniach ziemi na Sumatrze (2004) i w Chile (2010). Szczegóły, obejmujące między innymi skład i właściwości fizyczne osadów subdukcyjnych, opisano w modelach koncepcyjnych opracowanych w ramach projektu. Wyniki badań przedstawiono na międzynarodowych konferencjach oraz w trzech artykułach na łamach czasopism. Nowe koncepcje oceniono pod względem możliwości przenoszenia stref subdukcji, w których nie dochodziło do większych wstrząsów w ostatnich stuleciach. Projekt QUAKESEG pomógł określić czynniki strukturalne wpływające na propagację i zatrzymywanie się pęknięć podczas dużych wstrząsów sejsmicznych. Wyniki tych prac przydadzą się w badaniach porównawczych na podobnych uskokach.
Słowa kluczowe
Ogromne uskoki, strefy subdukcji, zmienna budowa, ogromne trzęsienie ziemi