Badanie specjacji u ptaków
Pomimo ogromnych postępów w sekwencjonowaniu genomu i innych technikach molekularnych, naukowcy nadal nie znają szczegółów technicznych specjacji u zwierząt. Szczególnie cenne byłoby poznanie mechanizmów genetycznych powodujących specjację. W ramach finansowanego przez UE projektu "Speciation genomics in a wild bird populations" (SPECIATIONGENOMICS) badano krzyżowanie się muchołówki białoszyjej (Ficedula albicollis) i muchołówki żałobnej (Ficedula hypolecua). Muchołówki dobrze nadają się do celów badawczych, gdyż rozmnażają się w budkach lęgowych i zwykle pozostają w jednym obszarze lęgowym przed dłuższy czas. Badacze zgromadzili dane dotyczące lęgu, wyglądu i zachowania się tych ptaków w dłuższym okresie czasu. Dane te porównali z informacjami o zmianach genetycznych zachodzących na chromosomie Z (ptasim chromosomie powiązanym z płcią) lub w innych miejscach genomu ptaków. Zasadniczo ustalono, że zmiany na chromosomie Z były niewielkie w porównaniu ze zmianami niezwiązanymi z płcią. Odnotowano jednak jeden wyjątek: plamki na skrzydełkach muchołówki białoszyjej były bardzo zróżnicowane, co kojarzone jest ze zmianami na chromosomie Z. Wreszcie, w projekcie SPECIATIONGENOMICS wykorzystano technikę z zakresu biologii molekularnej w celu zidentyfikowania obszarów genomu wpływających na cechy fizyczne. Ostatnio zsekwencjonowany genom muchołówki białoszyjej oraz zgromadzone wcześniej dane fizjologiczne pozwoliły badaczom na wyszukanie genów powiązanych ze specjacją. Prace przeprowadzone w ramach projektu SPECIATIONGENOMICS przyczyniły się do lepszego poznania mechanizmów specjacji. Efektem będzie pełniejsza wiedza na temat ewolucji, a być może także skuteczniejsza ochrona gatunków.
Słowa kluczowe
Specjacja, krzyżowanie, muchołówki, genomika specjacji, populacje dzikich ptaków