Wpływ układu przedsionkowego na inne układy w organizmie
U kręgowców układ przedsionkowy i narządy otolitowe umożliwiają orientację przestrzenną i zachowanie równowagi ciała. Uzyskane niedawno dane podkreślają znaczenie układu przedsionkowego w regulacji cyklu dobowego, układów krążenia i oddechowego, przyjmowania pokarmu i mineralizacji kości. Nieprawidłowości tego układu mogą prowadzić między innymi do niedociśnienia ortostatycznego i zaburzeń snu. Badanie biologii układu przedsionkowego ma nie tylko znaczenie kliniczne, lecz może okazać się użyteczne w badaniach kosmicznych. Celem finansowanego przez UE projektu SVETA (Vestibular system, cognition and vegetative regulations) było nawiązanie międzynarodowej współpracy między ośrodkami badawczymi ze specjalistycznym sprzętem do badania odpowiedzi fizjologicznych na bodźce grawitacyjne. Badano wpływ krótkoterminowej stymulacji układu przedsionkowego na czynności układu krążenia i mózgu, jak również skutki braku lub nadmiernej stymulacji tego układu. Wyniki wskazują, że uczestnicy poddani nietypowym ruchom, takim jak obracanie lub przesuwanie, wykazywali odmienną odpowiedź układu krążenia na taką samą stymulację układu przedsionkowego. Aby wyjaśnić, jak przekazywane są dane z układu przedsionkowego, zespoły badawcze analizowały połączenia między uchem wewnętrznym a hipokampem. Udało się w rezultacie zidentyfikować odnośne szlaki neuronalne. Obustronna utrata układu przedsionkowego u szczurów skutkowała upośledzeniem uczenia się przestrzennego oraz zaburzeniem rytmu dobowego, regulacji temperatury i aktywności lokomotorycznej. Efekty te, jak również poziom gęstości kości, podlegały jednak z czasem kompensacji. Ponadto naukowcy badali, czy nieprawidłowa integracja sensoryczna może zakłócać czynności autonomiczne. W tym kontekście charakteryzowano wyniki dwóch zabiegów, o których wiadomo, że zaburzają regulację układu krążenia, tj. odpoczynek w łóżku z głową ku dołowi (HDBR) i sucha immersja (DI). Obserwowano, że zarówno HDBR, jak i DI zmieniają ośrodkowe i obwodowe przetwarzanie danych przedsionkowych. To z kolei ma wpływ na regulację układu krążenia. Łącznie wyniki projektu potwierdzają hipotezę, zgodnie z którą układ przedsionkowy ma wpływ na czynności poznawcze i autonomiczne. Ta zależność może częściowo wyjaśniać szkodliwy wpływ długoterminowego przebywania w stanie nieważkości u astronautów. Wyniki przełożą się na badania nad patologiami układu przedsionkowego.
Słowa kluczowe
Układ przedsionkowy, narządy otolitowe, HDBR, DI, regulacja układu krążenia
