DALI: robotyczny balkonik – przewodnik osób starszych w miejscach publicznych Osoby starsze mające trudności z poruszaniem się często czują się niepewnie w ruchliwych miejscach publicznych. Ta właśnie sytuacja skłoniła partnerów unijnego projektu do opracowania robotycznego balkonika, który ma posłużyć osobom starszym za przewodnika po centrach handlowych, muzeach i innych budynkach użyteczności publicznej, zwiększając w ten sposób ich samodzielność. Centra handlowe, porty lotnicze, muzea i szpitale to wielofunkcyjne i dezorientujące środowiska, w których osoby starsze o słabnących funkcjach poznawczych mogą mieć trudności z samodzielnym poruszaniem się. Dostępne obecnie balkoniki nie są na tyle elastyczne, aby wspomagać ich w przebrnięciu przez często zatłoczone miejsca. W odpowiedzi na ten problem naukowcy z projektu DALi opracowali robotyczny balkonik kognitywny (c-Walker), który można zabierać ze sobą lub odbierać na miejscu, aby powoli i bezpiecznie oprowadził po budynku. Urządzenie wprowadza korekty, kiedy użytkownik dotrze do ruchliwej strefy, przeszkody czy zdarzenia, które chce ominąć. „Balkonik c-Walker ma zapewnić fizyczne i kognitywne wsparcie osobom starszym. Może im dać poczucie pewności siebie w miejscach publicznych” – wyjaśnia profesor Luigi Palopoli z włoskiego Uniwersytetu w Trydencie, koordynator projektu DALi (Devices for Assisted Living). „Urządzenie jest naszpikowane nowoczesnymi rozwiązaniami technicznymi, ale użytkownik niekoniecznie musi zdawać sobie z tego sprawę. Ma do czynienia ze ‘standardowym’ balonikiem z kilkoma dodatkami, takimi jak wyświetlacz czy opaski, i nie musi wiedzieć, jak obsługiwać komputer. Robot po prostu kieruje nim, zapewniając przyjemne i bezpieczne doświadczenie”. Programowanie robota przed wyruszeniem Zakupy to zalecany i pożyteczny sposób na gimnastykę osób starszych, który postrzegany jest także jako ważny czynnik przedłużający ich niezależną mobilność. Stwarzają również doskonałe sposobności do interakcji społecznych. Z tych względów centra handlowe zostały uznane na potrzeby projektu DALi za typowe środowisko, które idealnie nadaje się do odwiedzania przez osoby starsze. Po odebraniu balkonika c-Walker przy wejściu, starsza osoba, która udała się na zakupy, wybiera najodpowiedniejszy dla siebie profil na prostym ekranie dotykowym oraz interesujące ją sklepy. Następnie c-Walker zaleca użytkownikowi najlepszą trasę i kieruje nim za pomocą interfejsu wizualnego, akustycznego i dotykowego. Do ustalania swojego położenia w otoczeniu balkonik c-Walker wykorzystuje różne rozwiązania (znaczniki RFID, niewidoczne kody QR i kamery). Co więcej może łączyć się ze zdalnymi czujnikami i kamerami monitoringu, a także z innymi balkonikami c-Walker w otoczeniu, aby zdalnie pozyskać informacje o pojawieniu się nieprawidłowości, zatłoczonych przestrzeni czy zagrożeń. Urządzenie jest wyposażone w hamulce i kółka z napędem. Dotykowe opaski na ramiona informują kiedy i jak skręcić. Użytkownicy mogą także w razie konieczności wezwać pomoc. DALi to projekt w inspirowany w szerokim zakresie przez użytkowników. Naukowcy przeprowadzili wywiady z grupą fokusową ponad 50 osób starszych w Hiszpanii i Zjednoczonym Królestwie, które objaśniły swoje potrzeby związane z mobilnością, aby mogły zostać wbudowane w robota odpowiednie funkcje wspomagające. Balkonik c-Walker przeszedł następnie testy w domach pomocy społecznej w Ciudad Real w Hiszpanii i w Trydencie we Włoszech. Informacje zwrotne z tych testów posłużyły do zaprojektowania bardziej zaawansowanego prototypu. Oparcie projektu na oprogramowaniu zamiast na kosztownych komponentach mechatronicznych umożliwiło konsorcjum DALi obniżenie kosztu jednostkowego z dziesiątek tysięcy euro do około 2 000 EUR za urządzenie. Wychodne dzięki sieciom społecznościowym Projekt DALi, dofinansowany na kwotę 3 mln EUR z budżetu siódmego programu ramowego (7PR), zakończył się w październiku ubiegłego roku. Teraz jednak rozpoczyna się nowy, trzy i pół letni projekt ACANTO, w ramach którego będą prowadzone dalsze prace rozwojowe nad balkonikiem c-Walker. Celem przedsięwzięcia ACANTO, które otrzyma 4,2 mln EUR z programu „Horyzont 2020”, jest zbudowanie społeczności użytkowników c-Walker w sieciach społecznościowych. „Dzięki temu będą mieć większą motywację do bywania w różnych miejscach” - stwierdził prof. Palopoli. „Podczas gdy projekt DALi kładł nacisk na indywidualnego użytkownika, w ACANTO myślimy kategoriami grup użytkowników, którzy mogą coś razem zrobić, na przykład zwiedzić muzeum”. Partnerzy konsorcjum są przekonani, że wydzielenie firmy typu spin-off w celu wprowadzenia urządzenia na rynek lub zainteresowanie nim dużego producenta z branży technologii upowszechni używanie balkoników c-Walker do roku 2020. Link do strony internetowej projektu Link do materiału wideo Inne linki Słowa kluczowe Robot, DALi, robotyka, c-Walker, UE, Unia Europejska, Komisja Europejska, CORDIS, osoby starsze, kognitywny
