Nowa terapia genowa CGD
W przebiegu X-CGD rozwija się niedobór odporności związany z niezdolnością fagocytów do zabijania patogenów ze względu na mutacje w enzymie: oksydazie NADPH. Neutrofile X-CGD są niezdolne do produkcji reaktywnych form tlenu, co prowadzi do trudnych w leczeniu infekcji i ziarniniaków. Konwencjonalne leczenie X-CGD polega na trwającej całe życie profilaktyce antybakteryjnej i przeciwgrzybiczej w postaci podawania odpowiednich środków i wlewów z granulocytów. Jedyną jak na razie skuteczną metodą lecznicza jest przeszczep macierzystych komórek krwiotwórczych (HSCT) od odpowiedniego dawcy. Ponad 60% pacjentów nie ma jednak odpowiedniego dawcy, zgodnego pod względem HLA, a co nie w pełni zgodny przeszczep wiąże się z wysokim ryzykiem. Naukowcy widzą alternatywę w terapii genowej, która obejmuje korektę genetyczną komórek HSC pacjenta ex vivo i ponowne podanie ich pacjentowi. Jak do tej pory próby okazały się nieskuteczne. W celu ulepszenia wyników terapii genowej X-CGD finansowana przez UE sieć "Gene therapy for X-linked chronic granulomatous disease (CGD)" (NET4CGD) stworzy nowatorskie strategie tej terapii. Używając najnowocześniejszej technologii i wiedzy eksperckiej z całej Europy projekt NET4CGD skonstruował zaawansowany wektor lentiwirusowy, który niesie dziki typ genu oksydazy NADPH. Wyniki przedkliniczne są zachęcające i pokazują, że istnieje możliwość ekspresji transgenów w fagocytach. Ostatecznym celem jest skuteczna transdukcja komórek krwiotwórczych i długoterminowe zaszczepienie genetycznie zmodyfikowanych komórek. Podczas trwania projektu NET4CGD wyprodukowano wektor lentiwirusowy o klinicznym poziomie czystości i jest obecnie testowany w wieloośrodokym badaniu fazy I/II u spełniających kryteria pacjentów z X-CGD. Dzięki wspólnym wysiłkom partnerzy projektu zharmonizowali procedury i zoptymalizowali produkcję wektora oraz finalny produkt w postaci komórek zmodyfikowanych genetycznie. Badanie kliniczne zostało zarejestrowane w Europejskiej Agencji Leków (EMA) i będzie obejmowało około 15 pacjentów. Konsorcjum jest w trakcie zbierania informacji o biologicznej skuteczności i bezpieczeństwie u pacjentów, oraz analizuje profil integracji wektora. Wstępne dane wskazują, że transdukcja przywraca komórkom pacjentów aktywność biochemiczną i funkcję oksydacyjną neutrofili na poziomach terapeutycznych. Partnerzy są pewni, że udoskonalenie terapii genowej NET4CGD będzie korygować defekt szpiku u pacjentów z X-CGD i przyniesie korzyści kliniczne. Pozytywny wynik badań klinicznych pozwoli zarejestrować nowy produkt medyczny dla pacjentów z X-CGD, co polepszy jakość ich życia i zmniejszy całkowite koszty opieki zdrowotnej.
Słowa kluczowe
Terapia genowa, badania kliniczne, przewlekła choroba ziarniniakowa sprzężona z chromosomem X, wektor lentiwirusowy, komórki krwiotwórcze
