Ocena wpływu poławiania włokami w celu optymalizacji ochrony dna morskiego
Analiza, wykonana w ramach finansowanego z funduszy unijnych projektu BENTHIS, wykazała, że szkody spowodowane trałowaniem są bezpośrednio związane z głębokością penetracji sprzętu. Poczynione ustalenia pozwolą poinformować branżę rybołówstwa o skali oddziaływania, najbardziej zagrożonych siedliskach oraz sprzęcie do poławiania, przynoszącym najwięcej szkód. Wykorzystanie takiego systemu oceny oznacza, że wpływ na środowisko można przewidywać bez potrzeby przeprowadzania próbnych testów. Ta metodologia jest obecnie dostępna do użytku przez właściwe organy. Wyniki projektu dotyczące wpływu poławiania włokami zostaną również uwzględnione w ustaleniu wskaźników integralności dna morskiego w unijnej dyrektywie ramowej w sprawie strategii morskiej (MSFD). „To oznacza, że mamy szansę na dalsze opracowanie tych metod i ich ulepszenie” mówi koordynator projektu BENTHIS, profesor Adriaan Rijnsdorp, z instytucji Wageningen Marine Research w Holandii. „Ostatecznym zamiarem jest, by niniejszy projekt przyczynił się do zyskownej eksploatacji morza przy minimalnych kosztach ekologicznych”. Życie na dnie morskim Dno morskie jest siedliskiem ogromnej liczby form życia, w szczególności - gatunków bezkręgowych. Te niezwykłe organizmy potrafią przeobrazić dno morskie, na przykład budując struktury podobne do koralowców lub drążąc w głąb osadu. „Ta wspólnota organizmów, zamieszkujących na dnie morskim, zwanych bentosem, odgrywa istotną rolę w transporcie węgla z wody do osadu oraz w uwalnianiu środków odżywczych do słupa wody” wyjaśnia profesor Rijnsdorp. „Bezkręgowce bentosowe są również ważnym źródłem pożywienia dla wielu wykorzystywanych komercyjnie gatunków ryb, mięczaków i skorupiaków”. Jednakże, ekosystemy bentosowe w coraz większym stopniu są wystawione na działania człowieka, takie jak rybołówstwo, ekstrakcja piasku i żwiru, eksploatacja ropy i gazu, spedycja oraz zanieczyszczenia. Rybołówstwo, a w szczególności poławianie włokami, praktykowane jest w wielu częściach dna morskiego szelfów kontynentalnych. „Rosną obawy związane ze szkodliwymi konsekwencjami poławiania włokami, a niektóre grupy wręcz nawołują do całkowitego zaprzestania tej praktyki” mówi profesor Rijnsdorp. „Dostrzegliśmy konieczność rzetelnej naukowej weryfikacji stopnia ryzyka, które obszary są powodem do zmartwień, i jaki sprzęt do poławiania powoduje szkody”. Mapowanie wpływu poławiania włokami Toteż, celem przyświecającym projektowi BENTHIS było określenie miejsc, gdzie trałowanie najsilniej wpływa na morze Europy oraz skwantyfikowanie presji, wywieranej na środowisko. Presję, wywieraną przez trałowanie, oceniono, stosując szczegółowe dane, uzyskane od różnych flot rybackich. Wpływ oszacowano za pomocą meta-analizy istniejącego piśmiennictwa w publikacjach poddanych weryfikacji rówieśniczej wraz z włączeniem wcześniej uzyskanych danych projektowych. „Podjęliśmy również współpracę z branżą, by wypracować innowacje sprzętowe w celu ograniczenia wpływu trałowania” tłumaczy profesor Rijnsdorp. „Te działania okazały się bardzo owocne. Na przykład, w trawlerach w obszarze śródziemnomorskim zastosowano innowacje techniczne, aby zmniejszyć szkody z powodu wgłębiania się w dno, co przyczyniło się również do oszczędności paliwa”. System oceny wpływu poławiania włokami, wypracowany w ramach projektu BENTHIS, można stosować w odniesieniu do wszystkich zbiorników morskich Europy. Oprócz wykazania, że śmiertelność bentosu jest bezpośrednio związana z głębokością penetracji sprzętu do poławiania, w ramach projektu zidentyfikowano również najbardziej zagrożone regiony dna morskiego. „Odkryliśmy, że wrażliwość siedlisk można ocenić na podstawie rozkładu długości życia we wspólnocie bentosowej” wyjaśnia profesor Rijnsdorp. „Meta-analizy ujawniły związek pomiędzy prędkością odradzania się populacji gatunku a jego długością życia. To oznacza, że wspólnoty długowiecznych gatunków są bardziej wrażliwe na poławiania włokami z uwagi na wolne tempo odbudowywania się populacji w porównaniu z krótkowiecznymi wspólnotami”.
Słowa kluczowe
BENTHIS, rybołówstwo, trawler, bentosowy, siedlisko, śródziemnomorski, morski, zanieczyszczenie
