Modele migracji w epoce neolitu
Zmiana klimatu, która rozpoczęła się około 11 000 lat temu, umożliwiła stopniowe przejście z trybu życia opartego na łowiectwie i zbieractwie na życie w osiadłych społecznościach rolniczych. Długi okres pomiędzy początkiem rolnictwa a pierwszym użyciem metalu, znany jako epoka neolitu, był czasem wzmożonej migracji. Zespół finansowanego ze środków UE projektu BEAN (BEAN – Bridging the European and Anatolian Neolithic: Demography, migration, and lifestyle at the advent of civilization) zarządzał siecią szkoleniową. Młodzi badacze — reprezentujący różne dziedziny nauk historycznych powiązanych z epoką neolitu — przeszli szkolenie z zakresu technik badawczych. Instruktorzy przeprowadzili szkolenie w ramach programu badawczego obejmującego dane demograficzne na temat migracji z obszarów obecnej Turcji i Bałkanów do pozostałych części Europy. Program szkoleniowy skupiał się również na powiązanych umiejętnościach, takich jak przedsiębiorczość w zakresie dziedzictwa kulturowego i działania popularyzatorskie. Badacze opracowali nowe protokoły sekwencjonowania genetycznego ludzkich genomów mitochondrialnych i informacyjnych regionów neutralnych. Zespół badał również wskaźniki genetyczne, które mogły ulec selekcji naturalnej w ciągu ostatnich 10 000 lat. Sekwencjonowanie uzupełniono danymi dotyczącymi przechwytywania chromosomu Y pochodzącymi ze starożytnych szczątków ludzkiego układu szkieletowego. Zespół opracował nowe metody symulacji komputerowych w celu zbadania dynamiki prehistorycznych populacji oraz przeanalizowania procesu selekcji naturalnej. Badacze modelowali ponadto zmiany kulturowe i genetyczne podczas przejściowej epoki neolitu. Wyniki wykazały, że pierwsi europejscy rolnicy są bezpośrednimi potomkami neolitycznych Egejczyków. Dalsze modelowanie demograficzne w połączeniu z dowodami w postaci artefaktów ujawniło neolityczne szlaki ekspansji i sieci handlowe. Wyniki poparły hipotezę, że w przejściowym okresie neolitu nastąpiły również zmiany w sposobie odżywiania się i formach aktywności. Społeczności łowiecko-zbierackie i rolnicze w niektórych przypadkach współistniały przez tysiące lat. Wyniki przestawiono w dostępnym publicznie filmie wideo. Prace prowadzone w ramach projektu BEAN zapewniły dodatkową wiedzę na temat przejścia na rolnictwo w epoce neolitu w Europie. Działania zespołu projektowego zapewniają solidne podstawy dla przyszłych badań.
Słowa kluczowe
Neolityczny, migracja, łowca-zbieracz, BEAN, demografia