Geny kryjące się za ewolucją gatunków
Aby zidentyfikować geny odpowiedzialne za tę rozbieżność, projekt "Genomics of sexual isolation and reinforcement in the house mouse" (SPECIATIONGENOMICS) wziął pod lupę dwa hybrydyzujące gatunki myszy: Mus musculus musculus oraz Mus musculus domesticus. Badane geny zaangażowane są w selekcję płciową oraz jej kontrolowanie, tj. feromony białkowe i receptory węchowe, które wychwytują te chemiczne komunikaty seksualne. Z poprzedniego badania wynika, że izolacja płciowa tych podgatunków myszy wynika ze zmian w węchowym układzie rozpoznawania partnera. Badacze przeanalizowali ponad 1200 markerów występujących u myszy z populacji żyjących w strefie hybrydyzacji i strefach alopatrycznych, odizolowanych od siebie geograficznie. Okazało się, że część locus wykazywało oczekiwany wzorzec obniżonej zmienności swoistej dla populacji w strefach hybrydyzacji. W grę wchodziło jednak także kilka receptorów, które mogą ewoluować podczas selekcji w strefie hybrydyzacji, a tym samym być dobrymi kandydatami do izolacji płciowej. Selekcja genów regulacyjnych do różnorodnej ekspresji genów jest również możliwą przyczyną źródłową izolacji płciowej i wzmocnienia. Naukowcy przyjrzeli się produkcji RNA w receptorach lemieszowo-nosowych, podstawowych organach zmysłowych umożliwiających wyczuwanie feromonów u myszy. Wyniki dowiodły, że rozbieżność gatunków u myszy wynikająca z izolacji płciowej może być spowodowana specjalizacją grupy blisko powiązanych receptorów lemieszowo-nosowych. W trzecim badaniu uzupełniono pierwsze dwa eksperymenty, analizując cały zestaw genów kodujących białko, a także tych pomiędzy genami a regionami regulacyjnymi. Do tej pory trwa analiza danych, po której zakończeniu powinniśmy uzyskać lepsze spojrzenie na rolę zmian w genach regulacyjnych, białkowych i strukturalnych oraz na ich rolę w tworzeniu barier w zachowaniu w separacji gatunków. Prace zrealizowane przez zespół SPECIATIONGENOMICS łączą w sobie współczesne odkrycia z dziedziny genomiki z bardziej tradycyjnym podejściem genetyki populacji, chcąc wyjaśnić, w jaki sposób gatunki zachowują dystans, gdy istnieje ciągła możliwość nawiązania bliskiego kontaktu fizycznego. W większej skali badanie przyczyni się do wyjaśnienia początków bioróżnorodności.
Słowa kluczowe
Gatunki, ewolucja, mysz domowa, genomika, izolacja płciowa
