Bakterie glebowe w służbie prawa
W ramach działań UE na rzecz bezpieczeństwa w Europie zainicjowano projekt MISAFE (The development and validation of microbial soil community analyses for forensics purposes). Jego celem było opracowanie narzędzi do rutynowego zastosowania próbek gleby w medycynie sądowej. Konsorcjum finansowane przez UE składało się z małych i średnich przedsiębiorstw, sił policyjnych i instytucji akademickich. Analiza gleby jest cenną pomocą w badaniach medycyny sądowej — może dostarczyć wskazówek o pochodzeniu nieznanej próbki lub umożliwić porównanie próbek pobranych z miejsca zbrodni i od podejrzanego. Dotychczas jednak możliwości zastosowania danych z analizy gleby w śledztwie kryminalnym były ograniczone, często z powodu braku wiedzy na temat jej potencjalnego znaczenia. Mikroorganizmy glebowe nie zostały dotąd w pełni scharakteryzowane z racji ogromnej różnorodności: szacuje się, że w jednym gramie gleby może występować od 10 000 do 10 milionów gatunków bakterii. Ponadto przeszło 99% bakterii nie wzrasta w warunkach laboratoryjnych ani na pożywkach mikrobiologicznych. Dzięki zaawansowanym technikom molekularnym możliwe jest jednak wyodrębnienie i scharakteryzowanie DNA bakteryjnego, co pozwala przezwyciężyć problemy związane z hodowlą bakterii. Choć niektóre gatunki bakterii występują bardzo licznie w środowisku naturalnym, większość gatunków tworzy bardzo małe populacje, zwane "rzadką biosferą". Struktura populacji bakteryjnej może zatem stanowić użyteczne narzędzie przy ustalaniu pochodzenia próbki gleby. W ramach projektu MISAFE działano na rzecz popularyzacji stosowania analiz bakterii glebowych w medycynie sądowej, opracowując technologie dające niezbędną precyzję, wiarygodność i solidność wyników. Partnerzy projektu opracowali narzędzia do pobierania, przetwarzania i przechowywania próbek DNA z gleby dla potrzeb medycyny sądowej. Naukowcy badali też potencjał wykorzystania technik analizy DNA w badaniu gleby podczas poszukiwania dowodów oraz rozwijali oprogramowanie do analizy danych i interfejsy użytkownika dla narzędzi do badania DNA z gleby. Ponadto uczestnicy projektu MISAFE dokonali przeglądu i ujednolicenia zasad stosowania analiz bakterii glebowych w medycynie sądowej w różnych systemach prawnych UE. Opracowano też podstawowe standardy i procedury dla stworzenia unijnej bazy mikroorganizmów glebowych. Najważniejszym osiągnięciem projektu było pokazanie, że gleba może być źródłem materiałów dowodowych. Analizy gleby nie ją jednak ograniczone do przestępstw przeciw osobom. Tworzenie profili bakteryjnych gleby może też posłużyć do badania przestępstw ekologicznych, kojarzenia wysokości plonów z cechami biologicznymi gleby, wyznaczania stanowisk analiz metagenomicznych i wielu innych zastosowań.
Słowa kluczowe
MISAFE, populacje bakterii w glebie, biosfera rzadka, DNA, analizy sądowe, system prawny UE, baza danych bakterii glebowych
