Europejska infrastruktura na potrzeby badań o ekosystemach
Europejskie grunty naturalne i uprawne są poddawane presji wynikającej ze zmian użytkowania ziem, wzrostu populacji i zmiany klimatu. Aby móc dbać o dostarczane przez nie usługi, zarządcy i naukowcy potrzebują lepszych narzędzi prognostycznych. Zespół projektu ANAEE (Infrastructure for analysis and experimentation on ecosystems) poszukuje rozwiązania, które będzie odpowiedzią na tę potrzebę. Jego celem jest wspieranie naukowców w prowadzeniu analiz, ocenie i prognozowaniu wpływu zmiany klimatu i innych zmian globalnych na usługi zapewniane społeczeństwu przez ekosystemy. Jak mówi koordynator projektu dr Abad Chabbi: "Celem projektu ANAEE jest przekraczanie tradycyjnych barier poprzez współpracę w celu zrealizowania szerszej wizji współpracy międzynarodowej, co umożliwi infrastrukturze ANAEE rozwój zarówno w Europie, jak i na świecie". Inicjatywa zapewni badaczom infrastrukturę badawczą umożliwiającą poznawanie i modelowanie działania ekosystemów zarządzanych i dzikich oraz wspieranie rozwoju biogospodarki. "Projekt ANAEE zwiększy naszą wiedzę na temat ekologii, a także pozwoli nam na rozwinięcie narzędzi analitycznych i decyzyjnych, co przyniesie połączone korzyści całemu społeczeństwu", mówi dr Chabbi. W przygotowanym dokumencie strategicznym zidentyfikowano usługi, jakie zapewni ta infrastruktura badawcza, w szczególności poprzez węzeł centralny pod kierunkiem dyrektora generalnego oraz trzy ponadnarodowe centra usługowe (doświadczalne, analityczne i zajmujące się modelowaniem). "Koordynacja i integracja platform krajowych przez te centra zapewni dostęp na szczeblu międzynarodowym, usprawni pomiary i harmonizację danych, umożliwi rozwój technologii, pozwoli na stworzenie powiązań pomiędzy danymi i modelami, a także zagwarantuje otwarty dostęp do danych", wyjaśnia dr Chabbi. Określono kryteria techniczne, które powinny spełniać rozproszone platformy krajowe, aby móc należeć do sieci ANAEE. Spośród platform krajowych zainteresowanych infrastrukturą ANAEE wybrano ponad 100 na podstawie kryteriów doskonałości. Ponieważ każda z nich posiada swoje własne protokoły i oprzyrządowanie, przed dołączeniem infrastruktury badawczej ANAEE otrzymają one środki niezbędne do przeprowadzenia modernizacji. Dr Chabbi tłumaczy: "Pozwoli to na optymalne wykorzystanie platform w doświadczeniach ogólnoeuropejskich, a także umożliwi poszczególnym platformom podjęcie aktywnej roli w realizacji działań mających na celu sprostanie głównym wyzwaniom, z którymi zmaga się infrastruktura ANAEE". Zatem wyjątkowość podejścia do nauki o ekosystemach stosowanego w projekcie ANAEE wynika ze zdolności do współpracy z szeregiem platform krajowych. Obejmują one naturalne platformy na otwartym powietrzu, w których przeprowadzane są doświadczenia in situ i które reprezentują szeroki zakres zarządzanych oraz naturalnych ekosystemów odzwierciedlających różne warunki klimatyczne i warunki wykorzystania gruntów. W zamkniętych platformach o ściśle kontrolowanym środowisku testuje się doświadczalnie reakcję ekosystemów na zdarzenia ekstremalne, zagrożenia naturalne i zmianę klimatu. Ponadto platformy analityczne wykorzystują nowe techniki i nowoczesny sprzęt na potrzeby lepszego scharakteryzowania stanu ekosystemów i odkrywania nieznanych procesów, natomiast platformy do modelowania specjalizują się w budowaniu modeli i symulacjach. Zdefiniowano warunki przyszłego dostępu do tych platform oraz dane, które były w nich gromadzone. Uzgodniono aspekty prawne i dotyczące zarządzania z zamiarem stworzenia konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej (ERIC). Ponadto oceniono zasoby finansowe i kadrowe potrzebne do wprowadzenia infrastruktury badawczej ANAEE, a obecnie trwają przygotowania modelu biznesowego. Dzięki infrastrukturze ANAEE zarówno naukowcy, jak i ogół społeczeństwa będą mogli poszerzyć swoją wiedzę na temat procesów zachodzących w ekosystemach i odpowiednich czynnikach zmian. Środowisko naukowe i decydenci będą mogli natomiast odpowiednio reagować na rosnące zagrożenia stwarzane przez zmianę klimatu oraz wspierać Europejską Przestrzeń Badawczą (ERA) poprzez zrozumienie i wykrywanie mechanizmów zwrotnych i zapewnienie wysokiej jakości danych. Według dr Chabbi projekt ANAEE "wpłynie na europejską biogospodarkę poprzez szerzenie innowacji, tworzenie nowych możliwości rynkowych i wzmacnianie konkurencyjności". Projekt będzie wspierać twórców innowacyjnych rozwiązań lub klientów, zwiększając w ten sposób gotowość technologiczną i organizacyjną do przeprowadzania nowych doświadczeń w dziedzinie ekosystemów. ANAEE umożliwi również przeszkolenie kolejnego pokolenia naukowców i decydentów w celu zmaksymalizowania potencjału zgromadzonych danych.
Słowa kluczowe
Nauka o ekosystemach, ANAEE, doświadczenia, zmiana klimatu, zmiany w wykorzystaniu gruntów, biogospodarka, konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej, europejska przestrzeń badawcza
