Walka z chorobami przenoszonymi przez kleszcze
Kleszcze mogą przenosić i przekazywać wiele patogennych wirusów, bakterii i pierwotniaków. Celem finansowanego ze środków UE projektu POSTICK (Post-graduate training network for capacity building to control ticks and tick-borne diseases) były badania w kierunku rozwoju skuteczniejszych szczepionek oraz usprawnienie kontroli TTBD. Uczestnicy projektu skupili się na wyjaśnieniu mechanizmów interakcji między kleszczami, gospodarzami i patogenami, różnorodności patogenów, przeżycia i przekazywania. Badano także modulację odpowiedzi immunologicznej gospodarza i przeżycie kleszcza. Konieczna była identyfikacja molekuł gospodarza, patogenu i kleszcza dla zaprojektowania szczepionek przeciwkleszczowych i zablokowania rozprzestrzeniania się patogenów. Badania prowadzono kilkutorowo, z ogólnym naciskiem na interakcje między kleszczami i patogenami oraz odpowiedzi immunologiczne gospodarza, będące najistotniejszymi czynnikami w produkcji szczepionek. Prace koncentrowały się na bakteriach, wirusach i pierwotniakach przenoszonych przez kleszcze: Anaplasma marginale, arbowirus, wirus zapalenia mózgu, Theileria i babeszje. W ramach projektu wyizolowano nowy gatunek z kleszczy brazylijskich, tj. Ehrlichia mineirensis. Naukowcy pozyskali nowe dane na temat ekspresji cytokin, aktywacji bazofil i hamowania układu odpornościowego w ślinie kleszczy oraz zidentyfikowali białka kleszczy biorące udział w interakcjach między kleszczami i patogenami. Mogą być one skuteczne jako nowe antygeny potencjalnych szczepionek. Zidentyfikowano również sześć nowych defensyn kleszczy (peptydów obronnych) o obiecującym działaniu przeciwbakteryjnym. Nowe protokoły proteomiczne dla badań nad kleszczami obejmowały podejście filogenomiczne za pomocą sekwencjonowania de novo z danych proteomicznych. Ponadto w ramach projektu określono system podawania na dużą skalę przez sztuczną błonę dla twardych kleszczy, który z powodzeniem można stosować do badań przesiewowych potencjalnych związków roztoczobójczych. W projekcie POSTICK zidentyfikowano ważne molekuły gospodarza, patogenu i kleszcza dla projektowania szczepionek przeciwkleszczowych i blokowania rozprzestrzenia się patogenów. Projekt połączył wiedzę fachową pięciu uniwersytetów, instytutu badawczego i dwóch uczestników z branży przemysłowej z pięciu krajów europejskich oraz dwóch partnerów stowarzyszonych z Brazylii i Izraela. Powinno to poskutkować przełożeniem wyników badań na zastosowania kliniczne.
Słowa kluczowe
Kleszcz, patogen, szczepionka, proteomika, filogenomika
