Ochrona mikrobiomów w celu zwiększania skuteczności leczenia raka
Badanie mikroorganizmów kolonizujących nasze jelita jest rozwojową dziedziną nauki. Jednym z celów jest zbadanie związku między pewnymi bakteriami a rozwojem nowotworów, a także ich wpływu na leczenie onkologiczne. Dysbioza jelitowa – zaburzenie równowagi składu mikrobiomu jelitowego – wiąże się ze stopniem rozwoju i rokowaniami nowotworów(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w obrębie jelit i poza nimi. Badacze dowiedli, że pewne gatunki bakterii jelitowych obniżają skuteczność wybranych rodzajów immunoterapii, które wykorzystują leki w celu blokowania białek nazywanych punktami kontrolnymi – rozwiązanie to jest znane pod nazwą blokady punktów kontrolnych układu odpornościowego. Coraz większe zainteresowanie badaczy budzi określenie składu mikrobiomu pacjenta na początku leczenia, aby ocenić szanse na skuteczne zastosowanie tej metody leczenia oraz rokowania. „Chcieliśmy zweryfikować powiązane z nowotworami cechy charakterystyczne mikrobiomu jelitowego, które mogą mieć realne znaczenie dla pacjentów”, wyjaśnia Laurence Zitvogel(odnośnik otworzy się w nowym oknie), koordynator projektu ONCOBIOME(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Projekt ONCOBIOME, realizowany przez Instytut im. Gustave'a Roussy'ego(odnośnik otworzy się w nowym oknie) we Francji, ma na celu kompleksową identyfikację i scharakteryzowanie ekosystemów istotnych z punktu widzenia nowotworów przy użyciu niezawodnych metod.
Obliczanie stosunku pożytecznych i szkodliwych bakterii w jelitach
Jesteśmy obecnie świadkami dynamicznego rozwoju tej dziedziny badań. Już teraz możliwe jest wykonywanie równoległych analiz metagenomicznych(odnośnik otworzy się w nowym oknie) próbek kału, a także testów PCR(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w celu wykrycia bakterii pożytecznych lub szkodliwych dla gospodarza. „Następnie możemy obliczyć stosunek obu tych czynników, aby ocenić ryzyko wystąpienia oporności na immunoterapię”. Aby lepiej zrozumieć sposób, w jaki mikrobiom jelitowy oddziałuje na nowotwór, zespół przeanalizował dane pochodzące od ponad 9 000 pacjentów z 10 państw, dotyczące czterech częstych rodzajów nowotworów: raka piersi, raka jelita grubego, czerniaka i raka płuc. „Chcieliśmy wskazać i zweryfikować specyficzne dla nowotworów sygnatury onkomikrobiomów jelitowych powiązane z występowaniem nowotworu, rokowaniem i reakcją na leczenie. Następnie połączyliśmy je z innymi charakterystycznymi cechami onkologicznymi, aby zaprojektować testy pozwalające przewidywać występowanie i rozwój nowotworów”, mówi Zitvogel.
Projektowanie badań pod kątem nowotworów na podstawie sygnatur onkomikrobiomów jelitowych
Zespół projektu ONCOBIOME przeprowadził badania mające na celu testowanie wpływu leków na mikrobiom, w tym benzodiazepin i antybiotyków, a także stylu życia i diety. Dysbiozę jelit diagnozowano na podstawie próbek kału i surowicy. Weryfikacja tych testów diagnostycznych odbywa się obecnie w ścisłej współpracy z koncernami biotechnologicznymi współpracującymi z różnymi szpitalami w Europie. Trwają prace nad prebiotykami, takimi jak camu-camu(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i castalagin(odnośnik otworzy się w nowym oknie), a także probiotykami, takimi jak liofilizowane i zamknięte w kapsułkach bakterie Clostridium butyricum i Akkermansia massiliensis. Randomizowane badania fazy II z wykorzystaniem leków biologicznych i przeszczepów mikroorganizmów kałowych prowadzone są między innymi w Kanadzie, we Włoszech i Francji. „Celem tych prac jest rozwiązanie problemu dysbiozy jelitowej poprzez ograniczenie nadmiernego przepisywania leków, które negatywnie wpływają na mikrobiom jelitowy. Równie kluczowe znaczenie może mieć zmiana diety, podobnie jak przyjmowanie żywych leków biologicznych. W przypadku ciężkiej dysbiozy istotną rolę przed rozpoczęciem immunoterapii nowotworu może odegrać również przeszczep mikroorganizmów kałowych. „Tego rodzaju działania są obecnie rozwijane w kilku ośrodkach onkologicznych w ramach randomizowanych badań klinicznych”, wyjaśnia Zitvogel.
Nowe podejście do leczenia nowotworów
Projekt ONCOBIOME i inne podobne inicjatywy pokazują, że zdrowa bariera jelitowa i zrównoważony mikrobiom są niezbędne dla zachowania sprawności fizycznej i zdolności do pełnego reagowania na immunoterapie zwalczające nowotwory. „Jesteśmy świadkami narodzin nowej ery”, dodaje Zitvogel: „Nie możemy dłużej ignorować holistycznej i ekologicznej perspektywy na nowotwory”.
