Nowe spojrzenia na konflikt na Bliskim Wschodzie
Ważną rolę w roznieceniu zarzewia konfliktów sektariańskich odegrały czasy rządów osmańskich na Bliskim Wschodzie, szczególnie na terenach dzisiejszego Izraela, Libanu i Palestyny. Władcy Imperium Osmańskiego kierowali się zasadą "dziel i rządź", chętniej promując sektarianizm religijny i autonomię społeczności niż równość i pokojową koegzystencję. Takie rządy stworzyły podatny grunt dla przyszłej niezgody i konfliktów geopolitycznych. Uczestnicy finansowanego ze środków UE projektu PEACEMED (Mediterranean cities in conflict: Urban wars, inter-ethnic coalitions and the prospects for peaceful coexistence in Lebanon and Israel/Palestine, 1918 to the present) zajęli się stworzeniem mapy relacji międzyetnicznych w tych krajach oraz porównaniem dynamiki rozwoju miast w celu poznania jej wpływu na kształtowanie kwestii terytorialnych, narodowościowych i tożsamościowych. Przeprowadzone analizy oddolne dotyczyły konfliktu żydowsko-palestyńskiego w środowiskach miejskich na przykładzie Jaffy w Izraelu oraz konfliktu muzułmańsko-chrześcijańskiego w Bejrucie w Libanie. Pozwoliło to spojrzeć na cały konflikt z perspektywy zmagań między grupami etnicznymi, a nie narodami. Badacze zajęli się mechanizmami powstawania przestrzeni miejskich, tożsamości i źródeł przemocy na gruzach Imperium Osmańskiego, analizując relacje między przeciwstawnymi próbami budowania społeczności na obszarach miejskich dotkniętych działaniami wojennymi. Co istotne, w ramach projektu PEACEMED zbadano też społeczne imaginaria kulturowe, socjologiczne i polityczne, wykorzystując dane historyczne i etnograficzne do poznania sposobów definiowania tożsamości narodowych przez społeczności współzależne pomimo licznych różnic. Wykorzystano też wybrane aspekty z dziedziny socjologii politycznej i antropologii miejskiej, które mogą pomóc w badaniu zagadnień obywatelstwa, przemocy na tle etnicznym, poczucia przynależności i kształtowania tożsamości. Świeże spojrzenie na tak złożony temat może pomóc w wypracowaniu głębszego i skuteczniejszego rozwiązania, uwzględniającego w większym niż dotychczas stopniu potrzeby różnych społeczności i grup etnicznych.
Słowa kluczowe
Bliski Wschód, konflikt, sektarianizm, geopolityczne, międzyetniczne, narodowość
