Sieć szkoleń umożliwia rozwój nauki i technologii związanych z wiązkami jonów
Wiązki jonowe umożliwiają tworzenie nowych materiałów i syntezę materiałów. Modyfikacja i analiza materiałów za pomocą wiązki jonów stały się kamieniem milowym postępu w tak różnorodnych obszarach, jak półprzewodniki, leczenie nowotworów, analiza kryminalistyczna i dziedzictwo kulturowe. Pomimo postępów, techniki te nie mają powszechnego zastosowania w przemyśle ze względu na brak odpowiednich kwalifikacji i doświadczenia wśród personelu. Ponadto ostatnie badania, które uwzględniają poglądy europejskich, amerykańskich, australijskich i japońskich środowisk naukowych wykazały, że jednym z głównych priorytetów w Europie jest zapewnienie przyszłemu pokoleniu naukowców odpowiedniego szkolenia w zakresie nowych technologii wiązki jonów i ich zastosowania. Celem finansowanego ze środków UE projektu SPRITE (Supporting postgraduate research with internships in industry and training excellence) było „zminimalizowanie wad poprzez szkolenie przyszłych naukowców i inżynierów w tej ekscytującej, interdyscyplinarnej i szybko rozwijającej się dziedzinie” – mówi koordynator projektu, profesor Karen Kirkby. „Projekt zapewni Europie i europejskiemu przemysłowi dobrą pozycję do przyjęcia tej nowej technologii i umożliwi odgrywanie wiodącej roli w dziedzinie zastosowania wiązki jonów”. Rozwój najnowocześniejszych technologii w zakresie wiązek jonów Powołano interdyscyplinarną sieć szkoleniową obejmującą wiodące europejskie laboratoria zajmujące się wiązkami jonów. Te krajowe centra doskonałości wykorzystują technologie wiązki jonowej do modyfikacji i analizy powierzchni w dziedzinach nauki o materiałach, biomedycyny i nauk o środowisku. Wdrożenie tej sieci ułatwił fakt, iż uczestnicy projektu SPRITE współpracowali już wcześniej w ramach finansowanego przez UE projektu SPIRIT. „W projekcie SPRITE skupiamy się na edukacji i szkoleniu oraz przekazywaniu wiedzy, doświadczenia i zastosowań opracowanych w ramach projektu SPIRIT” – podkreśla prof. Kirkby. „Można to uznać za czynnik wspierający stosowanie rezultatów badań SPIRIT w przemyśle, dzięki udanej współpracy badawczej”. W ramach projektu SPRITE przeszkolono 10 młodych naukowców i 4 doświadczonych pracowników naukowych w dziedzinie technologii wiązki jonów i ich zastosowania poprzez liczne wydarzenia szkoleniowe, warsztaty i konferencje. Łącznie przeprowadzono 33 wymiany pracowników pomiędzy laboratoriami działającymi w branży i innymi wiodącymi instytucjami. Poszerzanie umiejętności i wiedzy fachowej naukowców w zakresie pionierskich technologii wiązki Innowacyjny system szkoleń „umożliwił wszystkim badaczom zdobycie realnych doświadczeń oraz umiejętności potrzebnych w branży w sektorach prywatnym i publicznym” – podkreśla prof. Kirkby. Początkujący i doświadczeni naukowcy stworzyli projekty, które dotyczyły „gorących tematów” w badaniach związanych z wykorzystaniem wiązek jonów. Takie inicjatywy przyczyniły się do poszerzenia wiedzy na temat leczenia raka, dzięki zrozumieniu nauki leżącej u podstaw terapii jonowej. Poszerzyły również wiedzę na temat materiałów stosowanych do produkcji nowych typów półprzewodników i urządzeń optycznych. Badania przyniosły postępy w terapii polegającej na napromieniowaniu komórek organizmów żywych pojedynczą wiązką jonów. Ponadto doprowadziły do opracowania modelu wprowadzenia nanocząstek złota do komórek oraz stworzenia prototypowej kolorowej kamery rentgenowskiej do badania różnych próbek geologicznych. Niektóre opracowane techniki są obecnie dostępne dla użytkowników w całej Europie. Kamera jest teraz testowana we współpracy z małymi i średnimi przedsiębiorstwami. Rezultaty projektu SPRITE zostały rozpowszechnione na całym świecie za pośrednictwem Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. Pomogło to zapewnić globalną współpracę początkującym i doświadczonym naukowcom. Niektóre wyniki projektu są obecnie wykorzystywane w badaniach nad terapią protonową w Wielkiej Brytanii i innych obiecujących nowych centrach w Europie. Większość młodych naukowców obroniło swoje doktoraty i pracuje w tych sektorach przemysłu, w których istnieje zapotrzebowanie na takie technologie. „Dzięki projektowi SPRITE Europa cieszy się doskonałą pozycją na arenie międzynarodowej. Projekt pomógł również rozwiązać problem braku umiejętności wśród naukowców” – podsumowuje prof. Kirkby. Pewnego dnia takie skoordynowane działania badawcze mogą przyczynić się do stworzenia nowych metod leczenia raka i innych chorób.
Słowa kluczowe
Wiązka jonów, SPRITE, podyplomowe programy badawcze, staże, przemysł
