Czynniki wirulencji Coxiella
Coxiella burnetii jest wewnątrzkomórkową bakterią gram-ujemną wywołującą odzwierzęcą gorączkę Q o ostrych objawach grypopodobnych. Coxiella atakuje głównie makrofagi, lecz jej wzorzec infekcyjny różni się od jakiegokolwiek dotychczas poznanego. Coxiella żyje w specyficznych wodniczkach, zwanych parazytoforami, które są biochemicznie nieodróżnialne od lizosomów. Niewiele wiadomo o jej czynnikach wirulencji i ich wpływie na funkcje gospodarza w związku z niemożnością manipulacji genetycznej i hodowli w pożywce. Aby przezwyciężyć te trudności, naukowcy z finansowanego przez UE projektu Q-SCREEN (Large-scale identification of Coxiella burnetii virulence factors) postanowili przeprowadzić wielkoskalową identyfikację czynników wirulencji Coxiella. Uczestnicy projektu Q-SCREEN wykorzystali ostatnie postępy w dziedzinie specyficznych podłoży hodowlanych dla Coxiella. Wygenerowano dużą liczbę mutantów do dalszych, fenotypowych badań przesiewowych czynników bakteryjnych związanych z inwazją i kolonizacją komórki gospodarza. Wyniki badań funkcjonalnych zostały odniesione do uprzednio stworzonej bazy danych bioinformatycznych, zawierającej domniemane czynniki wirulencji Coxiella. Członkowie konsorcjum zbadali ponad 1000 mutacji Coxiella i zidentyfikowali kilka białek bakteryjnych związanych z kluczowymi etapami kolonizacji komórek gospodarza. Jedno z białek błonowych okazało się szczególnie ważne z punktu widzenia internalizacji bakterii przez komórki niefagocytujące, a odkrycie to zwalidowano na niessaczym modelu zwierzęcym infekcji Coxiella. Analiza strukturalna tego białka ujawniła istnienie domen OmpA, które stanowią najbardziej immunodominujące antygeny w zewnętrznej błonie bakterii gram-ujemnych. Reasumując, uczestnicy projektu Q-SCREEN udowodnili, że badanie oddziaływań gospodarz-patogen jest skuteczną metodą badania chorób zakaźnych. Do tworzenia celowanych szczepionek jest również szczególnie istotne wyjaśnienie, jak wewnątrzkomórkowe bakterie dokonują adhezji do komórek i ataku na gospodarza.
Słowa kluczowe
Mikrobiologia, Coxiella burnetii, gorączka Q, gospodarz, czynniki wirulencji, OmpA
