U bram Rzymu
Na długo zanim Rzym stał się imperium, był państwem-miastem. Historycy starają się ustalić, gdzie znajdowały się granice starożytnego miasta i w jaki sposób były oznaczone. Zagadnieniu temu był poświęcony projekt SASDAPPIA (Settlement and spatial dynamics along the Appian way, between the suburbium and the city of Rome), finansowany ze środków UE. W jego ramach badano ewolucję dzielnic mieszkalnych Rzymu w okresie od późnego antyku do czasów Republiki, a analizy koncentrowały się na bramie, przez którą przebiegała wchodząca do miasta Via Appia. Via Appia to jedna z pierwszych i jedna z najważniejszych dróg rzymskich, łącząca Wieczne Miasto z innymi miastami cesarstwa. Uczeni badali miejsce na Via Appia, które w dawnych czasach wyznaczało przejście między strefą miejską a przedmiejską Rzymu. Uczestnicy projektu chcieli zrekonstruować i przeanalizować osadnictwo i dynamikę przepływu ludności między tymi strefami. Innym celem było zbadanie zależności przestrzennych i funkcjonalnych między symbolicznymi punktami granicznymi w szerszym kontekście społecznym. Ważnym osiągnięciem było odkrycie nieznanej wcześniej świątyni położonej na obrzeżach starożytnego miasta. Pozwoliło ono na spojrzenie na topografię Via Appia z nowej perspektywy, a dodatkowo rzuciło światło na społeczną i religijną symbolikę granic Rzymu. Wydaje się, że odkryta świątynia mogła być tego rodzaju symbolem. Kompleks był zorientowany na zewnątrz i był pierwszą budowlą widoczną dla przybyszy poruszających się Via Appia. Odkrycie świątyni nad rzeką Almo pozwoliło na pogłębienie wiedzy na temat architektury religijnej w środkowym okresie republikańskim. Pomogło również lepiej poznać topografię rzymskich przedmieść oraz wniosło wkład w dyskusję na temat religijnego znaczenia punktów granicznych. Projekt przyczynił się do poprawy sytuacji ekonomicznej współczesnej dzielnicy Rzymu, w której znajduje się nowo odkryta świątynia. Przy pomocy strony internetowej i działań promocyjnych zespół starał się wzmocnić poczucie lokalnej tożsamości w oparciu o dziedzictwo architektoniczne. Badacze pomagali również mieszkańcom w organizacji inicjatyw kulturalnych w tym zakresie. Projekt SASDAPPIA wniósł wkład w debatę nad rzymskimi świątyniami granicznymi, w kontekście całych granic miasta. Odkryta świątynia przyczyni się do rozwoju lokalnych terenów oraz zwiększenia świadomości na temat dziedzictwa archeologicznego.
Słowa kluczowe
Rzym, starożytne miasto, świątynia, Via Apia, przedmieścia, przejście za murami
