Nowe spojrzenie na celiakię
Celiakia to częsta dziedziczna choroba autoimmunologiczna powiązana z uszkodzeniem błony śluzowej jelita cienkiego. Chorzy na celiakię posiadają autoprzeciwciała działające przeciwko transglutaminazie 2 (TG2), enzymowi związanemu z angiogenezą i uszkodzeniem jelitowych naczyń krwionośnych. Celem projektu TRANSVASCED (Celiac disease autoantibodies targeted against transglutaminase 2: repercussions in vascular biology, disease pathogenesis and treatment), finansowanego ze środków UE, było zbadanie in vivo wpływu przeciwciał typu celiakii na biologię i funkcję układu naczyniowego. Aby to osiągnąć, naukowcy dokonali inokulacji przeciwciałami typu celiakii grupy myszy i obserwowali rozwój ich naczyń. Przy pomocy mikroskopu elektronowego badano połączenia śródbłonkowe i integralność naczyń oraz oceniono zdolność limfocytów do przenikania ścian naczyń. Monitorowano również wpływ przeciwciał celiakii na aktywność enzymatyczną TG2 oraz skład macierzy zewnątrzkomórkowej. Obserwacje te wskazują, że przeciwciała pozyskane od pacjentów z celiakią hamują angiogenezę in vivo poprzez zmniejszanie aktywności TG2. Analiza proteomiczna wykazała, że hamowanie to jest zbieżne z podwyższeniem poziomu białka RhoB w komórkach śródbłonkowych. Do dalszych analiz wybrano kolejnych dwanaście kandydatów. Wyciszenie RhoB powodowało utrzymanie działania przeciwangiogenetycznego wywoływanego przez przeciwciała, otwierając w ten sposób drogę interwencjom terapeutycznym. Podobne procesy zaobserwowano przy podawaniu statyn, leków modulujących RhoB. Dodatkowa analiza próbek pobranych od pacjentów, porównanych z próbkami osób zdrowych, pozwoliła na zidentyfikowanie czterech potencjalnych białek o istotnej wartości prognostycznej. Podsumowując, projekt TRANSVASCED dostarcza ważnych informacji na temat patobiologii celiakii. Równie ważny jest aspekt terapeutyczny tych prac, polegający na zaproponowaniu biomarkerów do wczesnego wykrywania choroby oraz alternatywnych metod leczenia w stosunku do diety bezglutenowej.
