Wpływ wizerunku uczonego na konsensus w nauce
Istnieje przekonanie, że wizerunek ten miał ogromną wartość epistemologiczną w procesie ujawniania i interpretowania procesów poznawczych w Europie. Zamiast koncentrować się na tym, w jaki sposób konsensus wpłynął na wizerunki naukowe, zespół projektu HEADLINES (Headlines. A historical study of the iconic transverse section of the head and the process of building a scientific consensus about the mind (1400-1550)) przyjął inne podejście epistemologiczne, by bliżej poznać historię wiedzy naukowej, a mianowicie zbadał, jak paradygmat wizualny wpłynął na placówki badawcze. Na początku prace miały na celu określenie, z jakiej przyczyny dominował ten określony wizerunek, jaki miał on wpływ na konsolidację wiedzy i jak wpłynął na zakłady, w których prowadzono badania naukowe. Pierwsza faza projektu obejmowała zgromadzenie 80 kopii manuskryptów, 20 objaśnień i 20 wizerunków, które stanowiły podstawę badań w ramach projektu HEADLINES. 20 wykresów było dotychczas nieznanych i niepublikowanych. Dostarczyło to nowych informacji, zwłaszcza na temat oddziaływania publikacji Parvulus philosophiae naturalis, która w owym czasie zaznajamiała młodych studentów z głównymi zagadnieniami fizyki. Publikacja ta jest podręcznikiem filozoficzno-przyrodniczym, powstałym między rokiem 1405 a 1420, prawdopodobnie autorstwa Piotra z Drezna. Jako pierwszy z podręczników uniwersyteckich, który ukazuje przekrój głowy w sposób dość systematyczny, źródło to przedstawia się jako punkt wyjścia do badania roli wizerunku w procesie konsensusu naukowego. Zamiast tworzyć nowe metodologiczne podejście do wyjaśnienia roli obrazów w ugruntowywaniu wiedzy, projekt skupił się raczej na analizie źródeł manuskryptu. Badanie skupiło się także na zależności między obrazami ikonicznymi a statycznymi oraz na różnych, rozpowszechnionych filozofiach zdolności poznawczych. Zespół powiązał nauki z lokalną polityką i szkołami myślenia, a następnie porównał i przeanalizował treść doktrynalną argumentów werbalnych i wizualnych w wizerunkach. Typowy wizerunek przedstawiający wrażliwą duszę i zdolności, będący w użyciu od około 500 lat, może być postrzegany jako continuum łączące okresy średniowiecza ze współczesnością, wprowadzające koncepcje Arystotelesa i Galena do współczesnej epoki. Zespół projektu HEADLINES zwrócił uwagę na sposób, w jaki jeden podręcznik zajął centralną pozycję w XV-wiecznym głównym nurcie nauczania i, jako taki, stał się ważnym czynnikiem w ostatecznym wypracowaniu konsensusu dotyczącego procesów poznawczych.
Słowa kluczowe
Naukowy wizerunek, konsensus w nauce, procesy poznawcze, renesans, reprezentacje wizualne, Parvulus philosophiae naturalis
