Naprawa serca u danio pręgowanego
Uczestnicy finansowanego przez UE projektu CAREFISH (Cardiac fibrosis versus regeneration: lessons learned from the zebrafish) badali wpływ skrajnego zimna na koniuszek serca danio pręgowanego. Badanie, jak tkanka odzyskuje sprawność po uszkodzeniach zimnem, może stanowić podstawę przyszłych terapii mających poprawić zdrowie układu krążenia u człowieka. Uszkodzenie zimnem powoduje masowe wymieranie komórek i następujące po tym formowanie się tkanki fibrotycznej, inaczej zwanej bliznowatą. W odróżnienia od człowieka, u którego tkanka bliznowata pozostaje, u danio pręgowanego blizny zanikają a na uszkodzonym obszarze powstają nowe kardiomiocyty. Badanie tego nadzwyczajnego procesu regeneracji pokazało, że jest on poprzedzony znacznym odkładaniem kolagenu. Nasierdzie, czyli zewnętrzna warstwa mięśniowa serca, dostarcza fibroblastów dokonujące syntezy kolagenu. Aby prześledzić różne populacje komórek wywodzące się z nasierdzia, badacze porównali regenerację serca w przypadku różnych linii komórkowych i różnej ekspresji genetycznej podczas usuwania tkanki bliznowatej i regeneracji miokardium. Uczestnicy projektu CAREFISH odkryli, że grupa genów odpowiedzialnych za sieciowanie kolagenu i włókien elastynowych, proces istotny w utrzymaniu struktury blizny, ulegała zwiększonej ekspresji w sercu bezpośrednio po uszkodzeniu zimnem. Uważa się, że u ssaków te usieciowane, dojrzałe włókna są odpowiedzialne za formowanie twardych blizn w sercu po zawale. Twarda blizna jest trudna do usunięcia i stanowi jedną z przyczyn niewydolności serca u ludzi po zawale mięśnia sercowego. Uczestnicy przyszłych badań zajmą się analizą roli tych genów w regeneracji serca. Uczestnicy projektu CAREFISH przeanalizowali również funkcje genów zaangażowanych w promowanie proliferacji kardiomiocytów i przyczynili się do stworzenia protokołów analizy czynnościowej naprawy serca uszkodzonego zimnem. Artykuły obrazujące pracę uczestników projektu CAREFISH ukazały się w prestiżowych czasopismach takich jak PLOS ONE, Journal of developmental biology oraz Cell Reports. Następnym krokiem będzie opisanie biochemicznej równowagi między odpowiedzią fibrotyczną a regeneracją i przełożenie tego na opcje terapeutyczne.
Słowa kluczowe
Danio pręgowany, zawał mięśnia sercowego, tkanka bliznowata, kolagen, fibroblast, elastyna