Status ochronny ptaków wodnych
Programy zachowania bioróżnorodności są niezwykle ważne, choć ograniczone zasoby wymagają ustalenia pewnych priorytetów. Najważniejsze są gatunki zagrożone wyginięciem, choć takie ryzyko jest zwykle trudne do określenia z uwagi na brak wystarczających danych z niektórych obszarów. W ramach projektu PRESERVATION (Predictive ecology of global species extinction risk for conservation), finansowanego ze środków UE, podjęto starania na rzecz opracowania i zbadania modeli predykcyjnych zagrożenia gatunków wymarciem. Naukowcy wybrali do swoich badań ptaki wodne, ponieważ dane dotyczące populacji i siedlisk tych zwierząt na całym świecie dostępne są dla większości gatunków. Ponadto dają możliwość oszacowania skutków, jakie dla danego regionu mogą mieć czynniki zagrożenia wyginięciem oraz wskazania gatunków, u których ryzyko wyginięcia jest szczególnie wysokie. Naukowcy otrzymali dane dotyczące liczebności ptaków wodnych w czterech regionach kontynentalnych. W trzech przypadkach dane pochodziły z Wetlands International, a w jednym z North American Christmas Bird Count. Łącznie w ramach projektu przeanalizowano ponad 3 miliony zapisów powstałych po 1983 roku, dotyczące 487 gatunków z niemal 30 000 lokalizacji w 132 krajach. Dane dotyczące subpopulacji 461 gatunków ptaków okazały się przydatne do analizy z wykorzystaniem nowo opracowanego w ramach projektu hierarchicznego modelu Bayesa. Wyniki analizy ujawniły zmiany w globalnym rozmieszczeniu badanych subpopulacji. W przypadku pewnych gatunków wskaźniki przyrostu populacji różniły się znacząco w zależności od położenia geograficznego obszaru ich występowania. Na przykład, liczebność niektórych gatunków ptaków zwiększyła się od 1990 roku w Europie i Ameryce Północnej, lecz zmniejszyła w innych regionach. Liczebność jeszcze innych gatunków zmniejszyła się tylko w pewnych obszarach lub globalnie. Wyniki badania nie wskazują na istnienie jakichkolwiek stałych zależności. Sugerują za to, że w analizie zmian populacji należy wziąć pod uwagę zmienne wewnątrzgatunkowe. W toku analizy ujawniono również status zachowania pewnych krytycznie zagrożonych gatunków, 14 gatunków narażonych oraz 22 rodzajów podatnych na wymieranie. Zidentyfikowano 5 regionów, w dużym stopniu pominiętych w poprzednim badaniu, w których straty populacji ptaków wodnych są szczególnie duże. Powodem takiej sytuacji jest przede wszystkim zmniejszenie ilości siedlisk oraz polowanie na ptaki w ich punktach przystankowych. Z kolei w Europie i Ameryce Północnej populacja ptaków wodnych zwiększa się, prawdopodobnie na skutek działań ochronnych. Wyniki projektu PRESERVATION będą mogły być wykorzystane w skali lokalnej i globalnej do działań ochronnych oraz dostarczą potrzebnych danych wielu największym organizacjom międzynarodowym. To pomoże w docieraniu działań ochronnych do priorytetowych gatunków.
Słowa kluczowe
Ptak wodny, ochrona, bioróżnorodność, wymieranie, zachowanie
