Nowatorska platforma umożliwia miastom wypracowywanie odporności na zmianę klimatu i przystosowanie się do niej
Niepewność związana ze zmianą klimatu i zagrożeniami środowiskowymi coraz poważniej wpływa na nasze codzienne życie – zwłaszcza w miastach, które są narażone w szczególnym stopniu. Kluczową rolę w mierzeniu się z tymi wyzwaniami odgrywają badania naukowe, zwłaszcza ich wyniki są wykorzystywane w procesach decyzyjnych.
Współpraca świata nauki i społeczeństwa
Finansowany przez UE projekt HARMONIA jest realizowany w ramach ogólnoeuropejskiej współpracy obejmującej uniwersytety, instytuty badawcze, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz organizacje pozarządowe z czterech miasta pilotażowych: Ixelles, Mediolanu, Pireusu i Sofii. „Naszym celem jest dokładniejsze zbadanie aktualnie wyzwań środowiskowych. Skupiamy się nie tylko na naukowych aspektach zmiany klimatu i zagrożeń środowiskowych, ale też na tym, w jaki sposób kwestie te wpływają na społeczeństwo, w tym na zdrowie i dobrostan ludzi”, zauważa koordynatorka projektu Julia Nerantzia Tzortzi. Głównym założeniem projektu HARMONIA jest zadbanie o to, aby bogactwo aktualnej wiedzy i technologii było dostępne dla wszystkich. „Podnosząc świadomość obywateli i zachęcając ich do zaangażowania się, chcemy zwiększyć ich możliwości oraz pomóc gminom w kształtowaniu i wdrażaniu polityki miejskiej w celu przystosowania się do tych zmian”, dodaje Tzortzi. „Zależy nam też na wspieraniu współpracy między naukowcami oraz zachęceniu ich do wniesienia wkładu w nasze wspólne wysiłki na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu oraz na rzecz uczynienia miast miejscami bezpieczniejszymi i bardziej przyjaznymi do życia”.
Wielowymiarowe podejście do zmiany klimatu
Kluczowym założeniem projektu HARMONIA jest połączenie danych miejskich i klimatycznych z Globalnego Systemu Systemów Obserwacji Ziemi (GEOSS) z lokalnymi, regionalnymi i globalnymi zestawami danych. Ma ono podstawowe znaczenie dla rozwoju aplikacji zgodnych z celami porozumienia paryskiego w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu i łagodzenia jej skutków. W związku z tym naukowcy opracowują zintegrowaną platformę oceny odporności IRAP – narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji w środowiskach miejskich, dostosowane do potrzeb obywateli europejskich i interesariuszy publicznych oraz obejmujące powiązane ze sobą dziedziny zdrowia, zanieczyszczenia powietrza i zmiany klimatu. Działania te będą skupiać się przede wszystkim na zagrożeniach w środowiskach miejskich oraz wykorzystywać modele sztucznej inteligencji do generowania aktualnych informacji na temat pokrycia terenu, śladów budynków, rozmieszczenia ludności i wychwytywania wzorców ryzyka, takich jak efekt miejskich wysp ciepła czy powodzie. Platforma pozwoli na tworzenie systemów wspomagania decyzji w zakresie odporności miast, pomoże w planowaniu urbanistycznym i będzie przydatna w określaniu zależności między zanieczyszczeniem powietrza, zmianą klimatu i zagrożeniami dla zdrowia na obszarach miejskich. R.M. Cristina Musacchio, liderka projektu i badaczka na Politechnice w Mediolanie, stwierdza: „Rozwiązanie IRAP pozwoli poruszać się po różnych obszarach ryzyka związanych ze zmianą klimatu, usprawniając mechanizmy gotowości i reagowania. Projekt HARMONIA kładzie szczególny nacisk na zrównoważony rozwój miast oraz zdrowie ludzi i ekosystemów”. Korzystając z różnych narzędzi i usług GEOSS, w tym modeli wpływu na klimat i danych satelitarnych Copernicus, zespół HARMONIA planuje wykorzystać zaawansowane technologie, takie jak obrazowanie naziemne i satelitarne, sztuczna inteligencja i czujniki. Takie podejście powinno umożliwić systemowi IRAP uwidocznienie czynników ryzyka specyficznych dla obszarów miejskich, takich jak efekt wyspy ciepła i ryzyko powodziowe. „Atutem IRAP jest jego zdolności do dostarczania decydentom w czasie rzeczywistym informacji na temat pokrycia terenu, śladów budynków, rozmieszczenia ludności i nowych wzorców ryzyka”, wyjaśnia Tzortzi. Dzięki wykorzystaniu zaawansowanego modelowania SI platforma będzie również przewidywać czynniki ryzyka związane z chorobami przewlekłymi, zapewniając decydentom bezcenne narzędzia do oceny zagrożeń dla zdrowia i ustalania priorytetów w zakresie interwencji. „Za sprawą połączenia dokładnej analizy danych z analityką przestrzenną i aspektami zdrowotnymi system IRAP pomoże interesariuszom wzmacniać odporność, łagodzić ryzyko i wspierać rozwój zrównoważonych i zdrowych środowisk miejskich”, zauważa Tzortzi.
Potencjalne oddziaływanie
Projekt HARMONIA powinien znacząco wzmocnić globalne i europejskie środki reagowania na zmianę klimatu zgodnie z postanowieniami najważniejszych inicjatyw, takich jak porozumienie paryskie, Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju i ramy z Sendai dotyczące ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych. Jego założeniem jest zwiększenie zaangażowania Europy w program prac GEO poprzez koncentrację na obszarach korzystnych społecznie, takich jak zrównoważony rozwój obszarów miejskich, odporność na klęski żywiołowe, nadzór nad zdrowiem publicznym oraz różnorodność biologiczna i stabilność ekosystemów. Ostatecznie za sprawą lepszego wykorzystania danych z obserwacji Ziemi, wzmocnienia systemów obserwacji in situ i opracowania nowych aplikacji pilotażowych EuroGEO projekt HARMONIA przyczyni się do lepszego poznania czynników przyczyn, jak skutków zmiany klimatu.
Słowa kluczowe
HARMONIA, SI, zmiana klimatu, miasta, GEOSS, obserwacja Ziemi, porozumienie paryskie, zintegrowana platforma oceny odporności