Księgi żydowskie i ich wpływ na wczesnochrześcijańską tożsamość religijną
Wczesnochrześcijańscy interpretatorzy Biblii uważnie rozważali, w jakim stopniu należy włączyć księgi żydowskie, a w szczególności Stary Testament, do pism chrześcijańskich, takich jak Nowy Testament. Zastanawiali się także, jaki wpływ miałoby to na ich własną tożsamość religijną i wspólnotową. Ogólny duch akceptacji natrafiał na opór wpływowych frakcji, które opowiadały się za wyeliminowaniem wpływów żydowskich z dzieł chrześcijańskich. W tym kontekście, celem projektu CAJS (The Christian appropriation of the Jewish scriptures: Allegory, Pauline Exegesis, and the negotiation of religious identities), finansowanego ze środków UE, było zbadanie, w jaki sposób adaptacja ksiąg żydowskich pomogła ukształtować odrębną tożsamość chrześcijańską w wielokulturowym społeczeństwie późnego Cesarstwa Rzymskiego i wczesnego Bizancjum. Partnerzy projektu analizowali dwie przeciwstawne szkoły: tzw. szkołę aleksandryjską, uznającą Chrystusa w całym Starym Testamencie, oraz szkołę antiocheńską, sprzeciwiającą się temu podejściu. Wybitni chrześcijańscy myśliciele epoki tworzyli traktaty opisujące prawidłową interpretację i podejście do ksiąg żydowskich. Współcześni uczeni kwestionują różnice między tymi szkołami i ignorują ich traktaty, sugerując, że rozróżnienie to jest dziełem dziewiętnasto- i dwudziestowiecznych historyków. Zespół projektu CAJS wykazał, że różnice między omawianymi podejściami występowały już w IV wieku. Uczeni dokonali kilku ważnych ustaleń. Wszyscy myśliciele chrześcijańscy zajmowali się interpretacją Biblii, a analizy takie stanowiły ważną działalność literacką i umysłową tamtego czasu. Interpretacja Biblii odzwierciedlała szereg kluczowych działań i zainteresowań wspólnych dla chrześcijańskich myślicieli i pogańskich filozofów, a mianowicie filozofię platońską w odniesieniu do aleksandryjskiego i arystotelesowskiego nauczania szkoły antiocheńskiej, a także astronomię, astrologię, magię i okultyzm. Uczestnicy projektu CAJS przeanalizowali i obalili argumenty wysuwane przez większość współczesnych badaczy na temat interpretacji Pisma Świętego. Prace te powinny wywrzeć pozytywny wpływ na współczesny judeochrześcijański dyskurs teologiczny i filozoficzny.
Słowa kluczowe
Księgi żydowskie, chrześcijańskie, tożsamość religijna, Biblia, CAJS