Pulsary gamma
Zamontowany na statku Fermi teleskop Large Area Telescope (LAT) skanuje regularnie całe niebo, tworząc coraz bardziej szczegółowy obraz nieba w zakresie promieniowania gamma, najbardziej energetycznej formy światła. O ile energia światła widzialnego mieści się w zakresie od 2 do 3 eV, LAT wykrywa promieniowanie gamma o energiach rzędu od 20 mln do ponad 300 mld elektronowoltów (GeV). W obiektach emitujących promieniowanie gamma o takiej energii zachodzą niezwykłe procesy astrofizyczne. Przed przystąpieniem do realizacji tego unijnego projektu, wśród wszystkich źródeł wykrytych przez satelitarne obserwatoria promieniowania gamma i naziemne teleskopy czerenkowowskie, setki galaktycznych źródeł promieniowania gamma nie posiadały swoich odpowiedników na falach optycznych, radiowych czy rentgenowskich. Uczestnicy projektu P-WIND (New light on the gamma-ray sky: Unveiling cosmic-ray accelerators in the Milky Way and their relation to pulsar wind nebulae) przypuszczali, że wiele z tych źródeł to pulsary lub mgławice zasilane przez pulsary. Głównym założeniem projektu było zbadanie tych niezidentyfikowanych źródeł (ze szczególnym uwzględnieniem mgławic wiatru pulsarowego — PWNe) przy użyciu danych o wielu długościach fal, przede wszystkim pochodzących z teleskopu LAT znajdującego się na obserwatorium Fermi. Uczeni przeprowadzili analizę szeregu PWNe, dowodząc że światło emitowane przez te źródła można bardzo dokładnie modelować, przy założeniu iż są to PWNe, w których pole magnetyczne uległo już osłabieniu, zmniejszając tym samym emisję synchrotronową. Przeprowadzono również bardziej ogólną analizę danych z LAT dotyczących promieniowania powyżej 10 GeV z 58 bln źródeł mieszczących się w 5 stopniach płaszczyzny galaktycznej. W efekcie odkryto 30 źródeł, wśród których zidentyfikowano 11 obiecujących kandydatów na PWNe oraz 5 PWNe. Zwiększona populacja wykrytych źródeł GeV potwierdza tezę, że rozwinięte PWNe stanowią dominującą klasę źródeł w zakresie promieniowania gamma. Projekt P-WIND pozwolił na określenie nowych wartości granicznych dotyczących właściwości PWNe oraz dostarczył nowych informacji na temat natury niezidentyfikowanych źródeł dzięki równoległemu wykrywaniu jednego pulsara, pozostałości jednej supernowej i jednego regionu potencjalnego tworzenia się gwiazdy (W43).
Słowa kluczowe
Promieniowanie gamma, pulsary, P-WIND, mgławica wiatru pulsarowego
