Jak mózg przetwarza znaczenia
Projekt NEUROSEMANTICS (Neurosemantics: The human brain as a meaning processor) był interdyscyplinarną inicjatywą obejmującą cztery wzajemnie się uzupełniające wątki. Były to badania nad pamięcią semantyczną u niemowląt, przetwarzaniem różnych języków w mózgu, przetwarzaniem w mózgu informacji o złożonym znaczeniu, niezakodowanych w postaci słów oraz przetwarzaniem znaczenia wygenerowanego przez zniekształcone bodźce, przetworzone poza poziomem świadomości. Następnie porównywano różne aspekty rozwoju werbalnego i niewerbalnego u niemowląt do semantyki drugiego języka i przetwarzania informacji niewerbalnych u dorosłych. Różnice między świadomymi i nieświadomymi aspektami przetwarzania semantycznego stanowiły podstawę interpretacyjną dla wyników uzyskanych w pozostałych trzech wątkach. Wyniki wskazują, że dzieci spontanicznie kojarzą dźwięki mowy z widzianymi kształtami zanim jeszcze poznają pierwsze słowa. Rozpoznają też słowa, zanim są w stanie mówić, i przełączają się między językami, zanim uświadomią sobie, że istnieją różne języki. Jednakże nie tylko u małych dzieci procesy poznawcze na wysokim poziomie zachodzą nieświadomie. Osoby dorosłe znające drugi język tłumaczą jego słowa na język ojczysty spontanicznie i nieświadomie. Osoby takie mogą uzyskać mentalny dostęp do brzmienia słów ojczystych podczas wypowiadania się w drugim języku nie mając nawet tego świadomości. Wyniki projektu wskazują, że mózg ludzki pilnie i automatycznie przetwarza znaczenie, przeważnie bez świadomości związanych z tym wewnętrznych procesów. Ma to miejsce nawet w przypadku takich czynności, jak mowa, którą uważa się za w pełni podległą woli. W świetle tych odkryć należy przewartościować podejście do tworzenia znaczeń i podejmowania decyzji. Projekt NEUROSEMANTICS ukazał nieoczekiwanie wysoki poziom automatyzmu w procesie tworzenia znaczeń w mózgu. Wprawdzie świadomość umożliwia zrozumienie natury mózgu, jednak większość procesów, które nas definiują i pozwalają zrozumieć świat, wynika ze spontanicznego i nieświadomego przetwarzania danych. Procesy te nadal nie zostały w pełni poznane. Nauka będzie musiała więc przedefiniować stanowisko wobec operacji konceptualnych, które dotąd uważano za podległe woli.
Słowa kluczowe
Mózg, znaczenie, mechanizmy neuronalne, NEUROSEMANTICS, semantyka, języki
