Wykorzystanie w terapii peptydów modulujących oligomeryzację białek
Peptydy, składające się głównie z krótkich łańcuchów aminokwasów, mogą aktywować lub dezaktywować białka poprzez wywołanie zmiany stanu oligomeryzacji (liczby jednostek) białka. W ramach projektu SHIFTIDES (Shifting the oligomerization equilibrium of proteins: a novel therapeutic strategy), finansowanego ze środków UE, naukowcy starali się wykorzystać tę właściwość peptydów w celach terapeutycznych. Uczeni badali oddziaływania między białkami na poziomie molekularnym, aby określić zmiany wywołujące choroby i opracować substancje mogące posłużyć do opracowania leków. Celem było zidentyfikowanie ligandów peptydowych, które selektywnie celują w białka i zmieniają ich stan oligomeryzacji. Dokładniej mówiąc, badano białko integrazy (IN) HIV-1, supresor nowotworu p53 oraz inne oligomeryczne białka powiązane z rakiem, takie jak niemięśniowa miozyna II-C. Prace prowadzone w projekcie okazały się dużym sukcesem, czego dowodzi szereg publikacji, jakie ukazały się w czasopismach naukowych. Naukowcy opracowali peptydy, które przejawiają aktywność IN i zapobiegają replikacji HIV-1 w modelach komórkowych i mysich. Proces ten ma istotne implikacje dla tworzenia leków przeciwko HIV. Możliwość aktywacji białka p53, będącego ważnym elementem komórkowego mechanizmu obrony przed rakiem, poprzez jego tetrameryzację byłaby nieoceniona w leczeniu nowotworów. W tym celu uczeni opracowali peptydy stabilizujące tetramery p53. Powstała w ramach projektu SHIFTIDES metoda tworzenia leków jawi się zatem jako wszechstronne narzędzie do leczenia chorób, w których badane białko występuje w wielu postaciach oligomerycznych. Zastosowania metody wykraczają poza terapię raka i HIV, by objąć leczenie chorób neurodegeneracyjnych i wspieranie zdrowego starzenia.
Słowa kluczowe
Peptyd, terapia, białko, równowaga oligomeryzacji, integraza HIV-1, p53, rak, projektowanie leków
