Prehistoryczne kroki w kierunku globalizacji
W ramach projektu SEALINKS (Bridging continents across the sea: Multi-disciplinary perspectives on the emergence of long-distance maritime contacts in prehistory) badano początki kontaktów, wędrówek ludów i handlu na Oceanie Indyjskim, a także ich powiązania z antropogeniczną wymianą biologiczną. W pracach zastosowano podejście multidyscyplinarne, łączące nauki humanistyczne i przyrodnicze, a także obejmujące archeologię, genetykę molekularną i językoznawstwo historyczne. Naukowcy przeprowadzili prace terenowe na Komorach, w Indiach, Kenii, na Madagaskarze, Sri Lance oraz w Tanzanii, a także na 27 stanowiskach archeologicznych. Ponadto przeprowadzono badania archeobotaniczne, zooarcheologiczne, biomolekularne, geochemiczne i chronometryczne. Na potrzeby badań filogenetycznych zebrano w okolicach Oceanu Indyjskiego starożytne oraz współczesne próbki kolokazji jadalnej (Colocasia esculenta), szczura śniadego (Rattus rattus), myszy domowej (Mus musculus) i ryjówka domowego (Suncus murinus). Prace objęły też badania genetyczne innych gatunków, w tym ludzi, kóz, kotów oraz ryżu, pochodzących z wybranych stanowisk archeologicznych i miejscowości. W południowej Azji i na licznych wyspach Oceanu Indyjskiego przeprowadzono badania językoznawcze. W ramach projektu SEALINKS badano pojawienie się długodystansowego handlu i wymiany na Oceanie Indyjskim. Szczególny nacisk położono na południowe szlaki na Oceanie Indyjskim oraz na tworzenie się wczesnych połączeń między Afryką i Azją. Prace te przyczyniły się do dokładniejszego poznania wczesnej chronologii oraz szlaków kontaktowych i handlowych, szczególnie we wschodniej Afryce. Generalnie rzecz biorąc, projekt SEALINKS umożliwił poznanie kontaktów między odległymi regionami globu, mających swoje korzenie w dawnych czasach, a także dostarczył dowodów na to, że społeczeństwa nie wyewoluowały w odosobnieniu. Rezultaty tych badań podważają dotychczasowe koncepcje zakładające zdominowanie żeglugi i handlu przez bardziej zorganizowane, technologicznie zaawansowane i oparte na strukturze państwowej społeczeństwa, a także idee dotyczące izolacji kulturowej. Omawiany projekt potwierdził rolę wymiany kulturowej i biologicznej oraz hybrydyzacji w długofalowym kształtowaniu się współczesnych społeczeństw i krajobrazów. Przeprowadzone w projekcie prace i ich wyniki mają istotne znaczenie dla naukowców próbujących rekonstruować historie populacji ludzkich, udomowionych roślin i zwierząt, technologii oraz społeczeństw. Mogą też zostać wykorzystane do podnoszenia świadomości społecznej na temat wymian kulturowych i mieszanek etnicznych kształtujących cywilizacje na przestrzeni wieków.
Słowa kluczowe
Archeologiczne, morskie, SEALINKS, językoznawstwo
