Środowiskowe i kulturowe konsekwencje średniowiecznych krucjat dla wschodniego obszaru bałtyckiego
Po dokonaniu podbojów germańscy rycerze chrześcijańscy, znani jako zakon krzyżacki, krzewili chrześcijaństwo w pogańskich plemionach bałtyckich. Narzucili również podbitym tubylcom poglądy dotyczące natury i wykorzystywania zwierząt, które w większości postrzegane były uprzednio jako święte. Mając to na uwadze, uczestnicy finansowanego przez UE projektu TEC (The ecology of crusading: The environmental impact of conquest, colonisation and religious conversion in the medieval Baltic) badali związek między zdobyciem, kolonizacją i zmianami środowiskowymi w północno-wschodniej Europie w średniowieczu. W tym celu uczestnicy projektu TEC połączyli kilka zaawansowanych technik archeologii naukowej z danymi historycznymi i pomiarami izotopowymi. Badano wpływ zamków zbudowanych przez zakon krzyżacki na środowisko poprzez badania porównawcze na terenie dzisiejszej Estonii, Łotwy i Polski. Odkrycia pokazują, że zmiany środowiskowe we wschodnim rejonie bałtyckim były zróżnicowane i nierówne. Jest tak częściowo z powodu struktury terytoriów zakonnych i kształtów zamków wytworzonych w okresie ostatnich krucjat. Inne wyniki wykazały, że zakon rycerski transportował zasoby z zewnątrz do swych bałtyckich terytoriów poprzez międzynarodową sieć zaopatrzenia. Z powodzeniem przystosował się też do trudnych warunków tego obszaru. Aby utorować drogę kolonizacji, wycięto lasy i zaczęto uprawiać ziemię. Na obszarach, które utrzymały niezależność, ziemię przekształcano stopniowo. We wszystkich przypadkach lokalne rasy zwierząt domowych zostały zachowane, lecz zwiększono zaopatrzenie w paszę i wzmocniono gospodarkę rolną. Zakon w pełni wykorzystywał naturalne zasoby luksusowe, czyli bursztyn i futra. Nawet po wprowadzeniu chrześcijaństwa na podbitych terenach tolerowano praktyki związane z kultem i święte miejsca naturalne. Projekt TEC rzucił światło na kulturowe początki zmian środowiskowych, które ukształtowały dzisiejszą Europę.
Słowa kluczowe
Bałtycki, krucjaty, zakon krzyżacki, TEC
