Analiza asymetrii działań wojennych
Nowe technologie i dynamiczne zmiany geopolityczne dramatycznie zmieniają oblicze działań wojennych, od dronów i broni nieśmiercionośnej po walki partyzanckie i globalny terroryzm. Prowadzi to do asymetrycznych działań wojennych, podczas których jedna ze stron ucieka się do niekonwencjonalnych metod lub strategii w celu uzyskania przewagi nad przeciwnikiem. W ramach finansowanego przez UE projektu TAW (A theory of asymmetrical warfare: Normative, legal, and conceptual issues) zajęto się analizą zagadnień filozoficznych i prawnych związanych z konfliktami zbrojnymi nowego typu. Badano między innymi kwestie dopuszczalnego użycia środków śmiercionośnych, proporcjonalności, konieczności i szans skutecznego działania, jak również interakcje między poszczególnymi czynnikami. Stwierdzono, że znaczące szanse powodzenia nie stanowią niezależnego wymagania dla dopuszczalnego użycia sił wojskowych, lecz są powiązane z analizą proporcjonalności. Wprowadzono rozróżnienie między prawdopodobieństwem śmierci uczestników konfliktu a zezwoleniem na zabijanie, co pozwoliło spojrzeć z innej strony na teorię i uzasadnienia wojny. Badając technologie asymetryczne, między innymi drony, cyberataki i broń nieśmiercionośną, partnerzy projektu wskazali dwa kluczowe zestawy uwarunkowań: wpływ takich technologii na ocenę proporcjonalności ataku oraz związek między szansą powodzenia a proporcjonalnością. Rozważano też, czy szeregowi żołnierze walczący w niesprawiedliwej wojnie mogą być sądzeni za zbrodnie wojenne, przy czym dokonano rozróżnienia na walczących w wojnach kryminalnych i w wojnach moralnie odrażających. Inny kierunek badań dotyczył ustalenia, czy terroryzm należy traktować jako przestępstwo międzynarodowe, wielonarodowe czy krajowe. Badacze zajmowali się też kwestiami etyki okupacji militarnej i prawami okupanta, argumentując za równością moralną wszystkich okupantów, niezależnie od tego, czy okupacji dokonano w sprawie słusznej czy niesłusznej. Prace projektu TAW dotyczyły również zależności między zasadami prawnymi, normatywnymi i filozoficznymi oraz badań empirycznych nad wojną i jej konsekwencjami, a uzyskane wyniki mogą być cenne dla prawników, filozofów i badaczy w dziedzinie nauk społecznych. Argumenty te pozwolą oceniać wojny z innego, być może bardziej wyważonego punktu widzenia, wskazując ustawodawcom nowe implikacje i zagadnienia. Można mieć nadzieję, że lepsze zrozumienie wojny może przyczynić się nie tylko do doskonalenia teorii wojen, ale również do zmniejszenia ryzyka konfliktów.