Magazynowanie nasion i ich żywotność
Porosty i wiele nasion przeżywają długie okresy uśpienia dzięki tolerowaniu wysychania. Jak dotąd mechanizmy te nie są znane, ale branża banków nasion skorzystałaby na możliwości szacowania, jak długo nasiona mogą pozostać suche. W ramach projektu MELISSA (Measurement of lichen and seed-survival through non-invasive assessment of metabolic activity), finansowanego ze środków UE, opracowano nowe techniki służące do tego celu. Zespołowi udało się ocenić zdolność komórek w tkankach odpornych na wysuszenie roślin do przeżycia oraz dopasować te informacje do zmian metabolitów komórek. Poznano także mechanizmy metaboliczne i biofizyczne odpowiedzialne za tolerancję na wysuszenie. W pierwszym roku prace skupiały się przede wszystkim na porostach. W drugim roku badania dotyczyły natomiast głównie nasion. W projekcie MELISSA opracowano komorę umożliwiającą kontrolowanie wewnętrznych warunków środowiskowych, służącą do rejestrowania wskaźników termicznych podczas ponownego nawadniania porostów i nasion. Przygotowano też techniki sztucznego starzenia. Zostały one opracowane pod kątem porostów, ale użyto ich do nasion. Zespół był w stanie przeprowadzić nieinwazyjną diagnostykę zdolności tkanek roślinnych do przeżycia, używając metody polegającej na ocenie wskaźników termicznych podczas wchłaniania wody. Konsorcjum stworzyło również metodę monitorowania lotnych związków organicznych emitowanych przez nasiona lub porosty podczas starzenia. Uczeni badali też ruchliwość cząsteczek u porostów i uzyskali dowody na brak reakcji enzymatycznych podczas "stanu szklistego" ciężkiego odwodnienia. Projekt MELISSA przyczynił się do usprawnienia pracy banków nasion, mających istotne znaczenie zarówno dla rolnictwa, jak i ochrony przyrody. Opracowane techniki pomagają w ostrzeganiu przed utratą zdolności magazynowanych nasion do przeżycia.
Słowa kluczowe
Porosty, nasiona, przetrwanie, MELISSA, wysychanie, metabolizm