Walka ze śmieciowym DNA na rzecz stabilności genetycznej
W ramach finansowanego przez UE projektu TRANSTEARA (Determining the role of gamete small RNAs in propagating the trans-generational epigenetic silencing of transposable elements) badano supresję epigenetyczną ruchomych elementów genetycznych (TE) w ziarnach pyłku, zarodkach i bielmach roślin. Kontrola transkrypcji zależy w dużej mierze od aktywacji epigenetycznej małych RNA interferencyjnych (siRNA). Korzystając z różnych technik biologii molekularnej i biologii komórki, naukowcy analizowali, gdzie i jak dochodzi do wyciszenia. Przyglądali się w szczególności mechanizmom ułatwiającym supresję ekspresji TE. Wyniki wskazują, że wyciszanie TE zachodzi w jądrze wegetatywnym (VN), komórkach plemnikowych pyłku (SC) tkankach powstających po zapłodnieniu: zarodku i bielmie. Aby to umożliwić, wtórne siRNA wyciszające TE mogą wędrować z komórek wspierających do SC. Zważywszy na późniejszą inhibicję i kontrolę, pochodzące od gametofitu męskiego siRNA TE wpływają na rozwój nasiona i imprinting genomiczny związany z TE. Po zakończeniu projektu trwa analiza wyników całogenomowego badania szeregu sRNA i metylacji cytozyny w ziarnach pyłku i nasionach na potrzeby publikacji. Prace dotyczące przenoszenia się RNA zostały już opublikowane w czasopiśmie Nature. Dalsze prace popularyzatorskie przeprowadzono podczas warsztatów i dwóch sympozjów. Badanie TRANSTEARA pomoże w opracowaniu narzędzi do zwiększania stabilności genetycznej roślin uprawnych, w tym krzyżówek uzyskiwanych podczas ich hodowli. DNA śmieciowe i TE występują powszechnie u wszystkich form życia i zwiększenie wiedzy o nich poprzez badania podstawowe może na przykład przełożyć się na zapobieganie nowotworom złośliwym u ludzi.
Słowa kluczowe
DNA śmieciowe, stabilność genetyczna, mutacje, TRANSTEARA, ruchome elementy genetyczne
