Ulepszanie wzorców jednostek miary poprzez reformę systemu metrycznego
Po wprowadzeniu reformy obecny międzynarodowy wzorzec kilograma, który ma postać walca z platyny i irydu i jest przechowywany w sejfie w pobliżu Paryża, nie będzie już wyznacznikiem masy 1 kg. Nowy międzynarodowy wzorzec kilograma będzie określany w odniesieniu do stałej Plancka. Nowe definicje kilograma, ampera, mola i kelwina zostaną powiązane z wartościami czterech fundamentalnych stałych fizycznych, odpowiednio stałej Plancka, elementarnego ładunku elektrycznego, stałej Avogadra i stałej Boltzmanna. W ramach projektu PRESUME (Economies of uncertainty: Epistemological perspectives on the reform of the metric system) zajęto się lepszym poznaniem podstaw epistemologicznych metrologii. Pierwszym z trzech głównych celów projektu było wypracowanie ogólnych ram koncepcyjnych dla dalszych badań epistemologicznych. Drugim celem było wykorzystanie tej platformy do analizy wpływu epistemicznego i społecznego planowanej reformy systemu metrycznego. W trzeciej kolejności zajęto się promowaniem widoczności i zrozumienia celów i istotności samej metrologii wśród naukowców, badaczy z dziedzin humanistycznych i społeczeństwa. Cele projektu realizowano poprzez analizę filozoficzną, badania empiryczne i działania popularyzatorskie. W zakresie analizy opracowano nowatorskie podejście do badania wiedzy metrologicznej, posługując się analogią do zjawisk ekonomicznych. W ramach przyjętego podejścia metrologowie są traktowani jako dostawcy usług epistemicznych, których działalność pozwala innym podmiotom realizować swoje cele bez konieczności pozyskiwania specjalistycznej wiedzy. Na przykład użytkownik przyrządu pomiarowego skalibrowanego przez metrologa nie musi znać szczegółowych zasad działania przyrządu, aby dokonywać wiarygodnych pomiarów. Badania empiryczne miały postać wywiadów z metrologami z BIPM, National Physical Laboratories (NPL) w pobliżu Londynu i Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB) w Berlinie. Wykorzystując opracowane wcześniej ramy filozoficzne, przeprowadzono analizę danych zebranych podczas wywiadów i aktualnej literatury przedmiotu. Wyniki badań wskazują, że głównym celem reformy jest optymalizacja rozkładu niepewności wyników pomiarów uzyskiwanych w systemie metrycznym. Wnioski pozwolą lepiej poznać znaczenie, implikacje i kontekst historyczny planowanej reformy. Partnerzy projektu PRESUME zorganizowali konferencję międzynarodową "The Making of Measurement", warsztat "Informal Aspects of Uncertainty Evaluation" i odczyt publiczny "How Heavy is the Kilogram?". Wśród innych działań należy wymienić prezentacje na konferencjach i seminariach, publikacje w Stanford Encyclopaedia of Philosophy i British Journal for the Philosophy of Science oraz przygotowanie wydania specjalnego pisma Studies in History and Philosophy of Science. Metrologia ma ogromne znaczenie dla nauki, handlu, przemysłu i życia codziennego. Badania projektu wniosły istotny wkład w rozwój tej dziedziny i wspomogły prace metrologów, odgrywających kluczową rolę w standaryzacji pomiarów fizycznych zgodnie z systemem metrycznym.
Słowa kluczowe
System metryczny, standaryzacja, PRESUME, ekonomia niepewności, metrologia
