Polski program pomocy Afryce
Historycy badający postęp tradycyjnie mają prozachodnie preferencje w swoim podejściu do niezależności krajów Europy Wschodniej od sowieckiej kontroli. Z kolei inny punkt widzenia sugeruje, że kraje te prowadziły współpracę z krajami Trzeciego Świata niezależnie. W ramach unijnego projektu COMECONAID (The Second World in the Third: Polish aid to Sudan and Nigeria from Comecon to EU accession) z takiej właśnie perspektywy prowadzono badania na przykładzie Polski. Skoncentrowano się na działaniach w ramach polskiej pomocy udzielanej Sudanowi i Nigerii w trakcie trwania zimnej wojny, a w szczególności na pomocy medycznej. Wykorzystując materiały archiwalne, a ponadto niedawne rozmowy z ambasadorami i innymi przedstawicielami kraju, uczestnicy badań stworzyli obraz postawy polskich obywateli. W szczególności zaprezentowali, w jaki sposób Polacy postrzegali partnerów w krajach rozwijających się i rolę Polski w tym rozwoju. Badacze opracowali szczegółowo zagadnienie mechanizmów, wykorzystywanych przez państwa socjalistyczne w regulowaniu współpracy na rzecz rozwoju. Wyniki badań sugerują, że współpraca międzynarodowa motywowana była względami politycznymi. Niemniej jednak poszczególne osoby i firmy zaangażowane w omawiane działania najbardziej ceniły sobie korzyści ekonomiczne. Tak więc spotkania Polski z Trzecim Światem stanowiły złożoną kombinację kapitalistycznych praktyk i socjalistycznego planowania. Ponadto badacze stwierdzili, że Polska nie była wyłączona poza nawias stosunków międzynarodowych. Elity intelektualne miały możliwość pracy za granicą, niezależnie od swoich politycznych powiązań. Doświadczenia te okazały się bardzo ważne w okresie przemian po 1989 r. Wiele osób budowało swoje postsocjalistyczne kariery, bazując na doświadczeniach i środkach finansowych zdobytych za granicą. Projekt COMECONAID przyczynił się do naszego rozumienia współczesnej polityki dotyczącej pomocy zagranicznej. Takie idee mają także wpływ na praktykę prac rozwojowych.
Słowa kluczowe
Polska pomoc, Afryka, Trzeci Świat, zimna wojna, COMECONAID
