Europejska sieć badań nad chorobami pasożytniczymi
Choroby pasożytnicze zbierają największe żniwo wśród biedoty, przez co są jednym z największych problemów tropikalnych i subtropikalnych rejonów świata. Do tych chorób, często kojarzonych z krajami trzeciego świata i biednymi społecznościami, należą m.in. malaria, trypanosomoza i leiszmanioza. Dostępne obecnie możliwości leczenia są mocno ograniczone z powodu poważnych działań niepożądanych leków, wzrastającej lekooporności pasożytów i wysokich kosztów. W ramach finansowanego przez UE projektu PARAMET (A systematic analysis of parasite metabolism - From metabolism to intervention) utworzono sieć szkoleniową dla badaczy, zrzeszającą instytucje akademickie o doskonałej renomie oraz firmy farmaceutyczne. Jej celem było wspomożenie badań w zakresie nowych leków przeciwko chorobom pasożytniczym. Prace badawcze podzielono na cztery etapy obejmujące różne ważne aspekty procesu tworzenia leku. W pierwszej kolejności zidentyfikowano specyficzne dla pasożytów pierwotniakowych grupy białek, które w przyszłości mogą zostać wykorzystane do badań nad lekami. Najbardziej skuteczne okazały się metody strukturalne stanowiące podstawę racjonalnego projektowania leków. Zostały one uzupełnione o metody przesiewowego badania fenotypu z wykorzystaniem bibliotek związków naturalnych, co pozwoli zidentyfikować nowe rusztowania chemiczne o działaniu przeciwpasożytniczym. Badacze zidentyfikowali funkcje metaboliczne pasożytów o wysokim stopniu adaptacyjności, powodujące nieoczekiwane reakcje na zmiany warunków środowiskowych. Scharakteryzowanie mechanizmów metabolicznych i szlaków sygnałowych powinno pomóc podejmować bardziej świadome decyzje dotyczące potencjalnych miejsc działania leku. Dogłębne poznanie mechanizmów regulujących odczyt własnych genów przez pasożyty jest niezwykle istotny dla projektowania leków przeciwpasożytniczych. Badacze przeanalizowali sposoby regulacji ekspresji genów w zarodźcach, skupiając się na kontroli wytwarzania heterochromatyny. Do modelowania matematycznego i bioinformatycznego niezbędne są duże bazy danych. Badacze opracowali ulepszone modele analityczne, które można zastosować do opracowania leków przeciwko pasożytom, co znacznie ułatwi identyfikację potencjalnych miejsc działania leku i potencjalnej oporności pasożytów na leki. W ramach projektu PARAMET przeszkolono 12 młodych i 2 doświadczonych badaczy zajmujących się tematami z zakresu procesu projektowania leków. Połączenie doświadczenia wiodących instytucji badawczych i przedstawicieli przemysłu z pewnością pozwoli przełożyć wyniki badań na zastosowania praktyczne.
Słowa kluczowe
Sieć szkoleniowa, choroby pasożytnicze, PARAMET, opracowywanie leków, fenotypowe testy przesiewowe
