Dotyk Midasa pomoże pacjentom chorym na nowotwory
Niemal 4 miliony nowych przypadków diagnozowanych każdego roku(odnośnik otworzy się w nowym oknie) sprawiają, że nowotwory nieustannie stanowią główną przyczynę zgonów i zachorowań w Europie. Leki oparte na platynie stanowią doskonałe substancje zwalczające nowotwory, w związku z czym znalazły zastosowanie w połowie wszystkich chemioterapii. Andrea Erxleben(odnośnik otworzy się w nowym oknie), koordynatorka finansowanego przez Unię Europejską projektu TSPO METALLODRUGS, dąży do opracowania nowej generacji leków zawierających nieorganiczne związki platyny i srebra. Pomimo ich wysokiej skuteczności, stosowanie tych leków wiąże się z dwoma problemami – możliwością wykształcenia odporności nowotworu na leczenie oraz uszkodzeniami zdrowych komórek w wyniku skutków ubocznych. „Obecnie wykorzystywane podejście, które ma zmniejszać ryzyko wykształcenia odporności na leczenie przez nowotwór, opiera się na połączeniu dwóch różnych leków onkologicznych o różnych, niezależnych od siebie sposobach działania”, wyjaśnia Erxleben. „W celu ograniczenia skutków ubocznych naukowcy starają się wykorzystać substancje, które wspomagają selektywną akumulację leku w komórkach nowotworowych". Badaczka próbuje połączyć oba te podejścia w opracowywanych przez siebie lekach przeciwnowotworowych nowej generacji. Możliwości platyny w zakresie zwalczania nowotworów zostały odkryte już w 1969 roku, natomiast pierwszy lek wykorzystujący ten pierwiastek – cisplatyna – został dopuszczony do użytku w 1978 roku. Od tamtego czasu nie udało się opracować zbyt wielu nowych leków zawierających nieorganiczne związki platyny i srebra – jedynie trzy są dostępne dla pacjentów, trwają także badania kliniczne czterech kolejnych substancji(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Andrea Erxleben, pracownica naukowa Irlandzkiego Uniwersytetu Narodowego w Galway(odnośnik otworzy się w nowym oknie), zamierza rzucić nowe światło na tę popularną dziedzinę nauki. Leki zawierające nieorganiczne związki platyny i srebra są opracowywane na podstawie pojedynczych jonów metali. W przypadku leków opartych na platynie metal wiąże się z DNA nowotworu i uniemożliwia jego naprawę lub replikację, co powoduje obumieranie jego komórek. Poza platyną zespół prowadzony przez Erxleben skupił się na badaniu dwóch innych metali zabijających komórki nowotworowe, czyli złota i miedzi. Badaczka połączyła jony platyny, miedzi i złota z cząsteczką, która wchodzi w interakcje z białkiem nazywanym TSPO, które znajduje się na błonach mitochondriów. „Najważniejszym aspektem tego białka jest jego udział w metabolizmie energetycznym”, opisuje Erxleben. „Dzięki temu jesteśmy w stanie zabijać komórki nowotworowe, odcinając im dostęp do energii”. Wiele guzów nowotworowych charakteryzuje się nadmierną ekspresją białka TSPO, dlatego lek może być dostarczany selektywnie prosto do komórek nowotworowych. Związek metali może być również powiązany z lekiem zwalczającym nowotwór, co pozwala na zaatakowanie choroby na dwóch frontach jednocześnie. „Dysponujemy cząsteczką, która zakłóca metabolizm energetyczny, a jednocześnie jest w stanie dostarczyć lek zwalczający nowotwór prosto do komórki”. Omawiane badanie przeprowadzono dzięki wsparciu ze środków działania „Maria Skłodowska-Curie”. „Bez tych środków nie moglibyśmy zrealizować tego projektu”, wyjaśnia badaczka, dodając, że dzięki jego realizacji udało jej się nawiązać współpracę z naukowcami w Zjednoczonym Królestwie oraz w Stanach Zjednoczonych. Badania nad nowymi lekami obecnie pozostają w fazie udowadniania słuszności koncepcji. Upłynie jeszcze wiele lat, zanim będą mogły pomagać pacjentom cierpiącym na nowotwory, nawet jeśli substancja okaże się skuteczna. Warto jednak pamiętać, że praca Erxleben może pewnego dnia zostać wykorzystana do pomocy milionom osób chorych na raka w całej Europie.
