Pełen smak truskawek
Intensywna hodowla ukierunkowana na zwiększenie jędrności, wielkości, wysokości plonów i odporności truskawek na choroby doprowadziła do utraty ich smaku. Co gorsza, złożoność związków lotnych (odpowiadających za smak i zapach) oraz cech genetycznych truskawek zniechęcają hodowców do ulepszania genów wpływających na ich wspaniały smak. Przywrócenie smaku truskawkom to główny cel uczestników finansowanego ze środków UE projektu IOF FLAVOUR (Control of aroma compounds in strawberry). Naukowcy starali się zidentyfikować i scharakteryzować geny regulujące poziom najważniejszych związków zapachowych i zrozumieć mechanizmy kontroli stężenia tych związków. Uzyskane informacje zostały następnie wykorzystane do stworzenia markerów na podstawie danych genomicznych i fenotypowych – markerów, które pozwolą uzyskać bardziej smaczne truskawki. Opracowane markery molekularne naniesiono na mapę genetyczną genomu truskawki, co umożliwiło wyodrębnienie sekwencji DNA warunkujących cechy ilościowe (QTL) oraz genów kandydujących. Konsorcjum zidentyfikowało również geny kontrolujące ilość najważniejszych związków lotnych w truskawkach, skupiając się na QTL, które dzięki swojej stabilności doskonale sprawdzają się w hodowli wspomaganej markerami. Naukowcy zidentyfikowali także ważny gen – FaFAD1 – odpowiedzialny za gromadzenie gamma-dekalaktonu, lotnego związku aromatycznego nadającego truskawkom słodki, brzoskwiniowy aromat. Połączenie analizy genetycznej i technik sekwencjonowania nowej generacji pozwoliło wyznaczyć dwa geny kandydujące, regulujące poziom gamma-dodekalaktonu, innego lotnego związku aromatycznego. Dzięki danym uzyskanym w ramach projektu IOF FLAVOUR udało się rozszyfrować proces biosyntezy złożonych związków aromatycznych oraz oznaczyć geny odpowiedzialne za ważne składniki lotne. Na podstawie tych informacji określono, czy markery powiązane ze zidentyfikowanymi genami mogą zostać wykorzystane do zwiększenia wydajności i precyzji programów hodowlanych oraz stworzenia nowych odmian truskawek o bogatszym smaku. Sprawdzono też, czy oznaczone markery testowe mogą być stosowane również dla innych roślin uprawnych (np. brzoskwiń) i ozdobnych (np. róż).
Słowa kluczowe
Truskawki, IOF FLAVOUR, FaFAD1, gamma-dekalakton, gamma-dodekalakton
