Tworzenie map starożytnej pustyni dzięki nowoczesnym technologiom
Badając rozproszenie związane z pasterstwem oraz osadnictwo rdzennej ludności i plemion nomadycznych, możemy dowiedzieć się, w jaki sposób społeczności rozwijały się i kształtowały tożsamość zbiorową. Przykładem tego typu zjawiska jest pustynia Sahara w północnej Afryce, którą w ciągu ostatnich kliku tysięcy lat zasiedlili Tuaregowie. W ramach finansowanego przez UE projektu PASTORALMOD (Modelling pastoral adaptation in arid lands: An ethnoarchaeological approach) zbadano zjawisko adaptacji pustyń na miejsca wypasu przez ostatnich pięć tysiącleci. W badaniu szerokich obszarów Sahary pomiędzy Algierią a Libią zastosowano nową metodę etnograficzno-archeologiczną, a także technologie EO i modelowanie w systemie GIS. Zespół wykorzystał również techniki geostatystyczne do analizy wcześniejszych danych dotyczących ludzkich siedlisk, aby usprawnić badania archeologiczne i etnoarcheologiczne w odległych i potencjalnie niestabilnych regionach. W rezultacie stworzono model, który odzwierciedlał wzorce hodowli, postawy społeczne, starożytne miejsca, stare koryta rzek, dawną roślinność i zasiedlanie tego stosunkowo nieprzyjaznego terenu przez człowieka. Wykorzystanie zdjęć w niezwykle wysokiej rozdzielczości pozwoliło na zdalne zbadanie terenu o powierzchni około 3000 km2. Mimo że uzyskanie danych wyjściowych na pustyni Sahara stanowiło duże wyzwanie, zespołowi projektowemu PASTORALMOD udało się stworzyć obraz zagrożonych krajobrazów kulturowych. Takie informacje pozwolą nam lepiej zrozumieć skutki działalności człowieka, takiej jak górnictwo, wydobycie ropy naftowej i ekspansja rolnictwa. Prace wykonywane w ramach projektu ułatwiły również mapowanie archeologiczne i paleohydrologiczne (koryto rzeki) w obszarze niestabilności politycznej. Ważnym rezultatem projektu jest fakt, iż jego metodologię i techniki można zastosować w przypadku innych obszarów, zwłaszcza pustynnych, w celu analizy osadnictwa i rozproszenia ludności. Wyniki projektu PASTORALMOD zostały przedstawione na warsztatach, które odbyły się w Barcelonie w lutym 2017 roku.
Słowa kluczowe
Obserwacja Ziemi, osadnictwo człowieka, Sahara, PASTORALMOD, rozproszenie związane z pasterstwem
